سیدمصطفی صادقی - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران.
علی عبدزادگوهری - بخش تحقیقات مدیریت آب در مزرعه، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

زمینه و هدف: افزایش مصرف آب در کشاورزی باعث شده است که مدیریت های آبیاری در سال های اخیر مورد مطالعه کارشناسان و پژوهشگران قرار گیرد. آب یکی از مهم ترین عامل محدودکننده تولید عدس میباشد. افزایش بهره وری مصرف آب از طریق اعمال روشهای کمآبیاری یکی از موضوعات مهم در تولید این محصول است. یکی از نیازهای مهم در برنامهریزی زراعی شناسایی نیازهای تغذیه ای در گیاه است. آهن یکی از عناصر ضروری کم مصرف و کم تحرک است که گیاهان در بین ریز مغذیها، بیشترین نیاز را به آن دارند. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی مدیریت آبیاری و نانو کلات آهن بر عملکرد و اجزای عملکرد عدس در استان گیلان انجام گرفت.روش پژوهش: آزمایش حاضر به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در منطقه دیلمان (استان گیلان) انجام شد. عامل اصلی شامل چهار سطح بدون آبیاری (دیم)، آبیاری در مرحله گلدهی، آبیاری در مرحله غلاف دهی و آبیاری در مرحله گلدهی و غلاف دهی (کامل) و عامل فرعی شامل کود محلول پاشی نانو کلات آهن در زمان گلدهی، زمان غلاف دهی، هنگام گلدهی و غلاف دهی و مرحله قبل از رسیدگی در نظر گرفته شد.یافته ها: یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که اثر مدیریت آبیاری و اثر نانوکلات بر عملکرد دانه و بیولوژیک در سطح یک درصد معنی دار بود. در اثر مدیریت آبیاری، بیشترین عملکرد دانه و بیولوژیک در شرایط آبیاری در مرحله گلدهی و غلاف دهی به ترتیب با میانگین ۱۴۵۷ و ۴۳۸۰ کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. در سطوح مختلف کود نانوکلات آهن، در مرحله گلدهی و غلاف دهی و کوددهی در مرحله قبل از رسیدگی، بیشترین عملکرد دانه به ترتیب با میانگین ۲/۸۳۴ و ۷/۸۶۱ کیلوگرم در هکتار و حداکثر عملکرد بیولوژیک به ترتیب با میانگین ۴/۳۳۱۷ و ۶/۳۲۲۸ کیلوگرم در هکتار بود.نتایج: با آبیاری کامل، تعداد شاخه اصلی، تعداد غلاف پر در بوته، عملکرد بیولوژیک و دانه افزایش داشت و محلول پاشی کود نانو کلات آهن باعث بهبود تعداد گره در ساقه، تعداد غلاف پر در بوته و افزایش عملکرد بیولوژیک گردید. از این رو، آبیاری کامل و مصرف کود نانو کلات آهن در مرحله  گلدهی و غلاف دهی برای گیاه عدس رقم محلی در منطقه مورد مطالعه توصیه می شود.

آب مصرفی, بهره وری آب, تابع تولید, کود نانو