احسان پورپونه نجف آبادی - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی. دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
احسان علی اکبری بابوکانی - استادیار فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

معاملات از حیث زمان بر دو قسم است: نخست: معاملاتی که اقتضای تسلیم عوضین در آنها حال است؛ دوم معاملاتی که تسلیم احدی از عوضین یا به اقتضای عقد یا به اراده متعاقدین موجل است. متعاقدین در معاملات موجل با وجود رعایت قواعد عمومی قراردادها، ملزم به رعایت احکام مرتبط با اجل هستند. سوال این است که ماهیت اجل در معاملات موجل چیست؟ و مشروعیت جعل آن در این گونه معاملات بر چه مبنایی است؟ متعاقدین برای صحت آن ملزم به رعایت چه شروطی هستند؟ در این مطالعه به روش توصیفی تحلیلی پس از پرداختن به چیستی اجل و شروط صحت آن در معاملات موجل در مذاهب امامیه و حنفیه، این نتیجه حاصل شد که متعاقدین در انعقاد معاملات موجل ملزم به رعایت چهار شرط هستند که رعایت نکردن هر کدام از این شروط سبب بطلان معامله می شود. این شروط عبارت اند از: اجل در برابر امری در آینده، محقق الوقوع، معلوم و عاری از عوض مقارن به ربا باشد.

اجل, معاملات موجل, بیع سلم, بیع نسیه, ربا