احمد فتاحی اردکانی - دانشیار، دکتری مهندسی اقتصاد کشاورزی، گروه مهندسی اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه اردکان
منصوره سلیمانی فرد - دانش آموخته دکتری علوم و صنایع غذایی،گروه شیمی مواد غذایی، دانشکده صنایع غذایی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

امروزه گیاهان دارویی نه تنها به دلیل اثرات جانبی بسیار پایین، بلکه به دلیل هزینه پایین تولید، بازدهیبالا، اثرات جانبی و هزینه ی هنگفت داروهای شیمیایی، جایگاه ویژه ای در بخش صنایع غذا دارو پیدا کرده است؛ به طوری که امروزه گیاهان دارویی و فرآورده های حاصل آنها می توانند نقش مهمی را در بخش های اقتصاد و درمان کشور ایفا کنند. با توجه به اهمیت موضوع و رشد روز افزون مشکلات مربوط به گیاهان دارویی، افزایش قیمت و عوارض داروهای شیمیایی، تحریم برخی داروها، پیامدهای اجتماعی -اقتصادی، رشد جهانی صادرات و درآمد حاصل از آن، در این مطالعه، به بررسی اثرات درمانی برخیگیاهان دارویی، نرخ تولید، رقابت و سهم ایران از واردات و صادرات این محصولات در جهان پرداخته شدهاست. روش این تحقیق، بر اساس روش مرور نظامند و از نوع توصیفی بوده، و پس از بررسی منابعمختلف، یافته ها به شکل مناسب غربالگری شدند. نتایج نشان داد گرچه کشور ایران در زمینه صادرات برخی گیاهان دارویی از جمله رازیانه، انیسون، گشنیز و بادیان عضو یازده کشور برتر صادر کننده می باشد ولی قدرت رقابت جهانی آن دارای روند نوسانی و نزولی می باشد. همچنین مشخص شد سهم کشور ایران در صادرات و مبادله ۷۰۰ هزار تن گیاهان دارویی، کم تر از ۱ درصد می باشد، که این مسئله نمایانگر ضعف ساختاری در زمینه صادرات این محصولات می باشد. بنابراین با توجه به تقاضای جهانی در زمینه تولید این محصولات، توصیه می شود راهکارهای مناسبی جهت بررسی زیرساخت های تولید، فرآور ی، بسته بندی، نگهداری، بازاریابی و ارزیابی بازار هدف، ارایه و بکار گرفته شود.

گیاهان دارویی، ارزیابی اقتصادی، پتانسیل درمانی، برنامه های سلامت