آرزو حیدری - دکترای زبان و ادبیات فارسی، استاد دانشگاه فرهنگیان اراک، پژوهشگر مطالعات روانشناسی اجتماعی، اراک ایران

پدیده اجتماعی جنگ، کنش ها، آثار و پیامدهای آن از قلمروهای مطالعاتی شایان توجهی است که ابعاد و زوایای پیدا و پنهان آن با رویکردها و روش های مختلف علمی ازجمله شیوه تاریخ شفاهی بررسی و پژوهش می شوند. افزونبر ماهیت جنگ و پیامدهای آن، جنبه ایدئولوژیک دفاع مقدس در ایران بهعنوان یک ویژگی متمایز از سایر جنگ ها، زمینه پژوهشی شایانی را برای پژوهشگران و تاریخنگاران فراهم کرده است؛ از این رو، تعیین و بهکارگیری دقیق روش ها و ابزارهای پژوهشی برای انجام یک پژوهش هدفمند و نتیجهبخش ضروری است. با توجه به روند روبهرشد پژوهش های تاریخ شفاهی در ایران، در این جستار به روش توصیفی و کتابخانه ای رعایت اصل «موضوع محوری و مسئله پژوهی» بهعنوان یکی از ارکان تاریخ شفاهی جنگ، بیان و بررسی شده است تا از طریق آن بتوان اسناد، خاطرات، تفسیرهای جمعی جدید از گذشته، روایات مختلف و پراکنده از جنگ را به دور از جنبههای بازگویی و بازسازی با رویکردهای شناختی و تحلیلی بررسی کرد و با تولید مضامین علمی جدید از آن سخن گفت و در قالب پژوهشهای بنیادی، توسعهای و کاربردی عرضه داشت.

دفاع مقدس, تاریخ شفاهی, موضوع محوری, مسئله پژوهی