میثم عظیمی
محمد نادری

این پژوهش در راستای تب یین و واکاوی علتهای رخداد پدیده خودزنی در میان کارکنان وظیفه ناجا بر اساس نظریه های جرم شناختی صورت گرفت؛ از این رو سعی شده است با بهره گیری از نظریه علت شناسی جنایی و نظریه پویایی جنایی به تب یین علتهای موثر در وقوع این پدیده پرداخته شود. پژوهش از نظر هدف، کاربردی، و از نظر نوع گردآوری دادهها توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق شامل کارشناسان و نخبگان ناجا در موضوع تحقیق است که حجم نمونه مورد نیاز بر اساس فرمول کوکران ۲۱۴ نفر بود که بصورت تصادفی انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته با طیف پنج گزینه ای لیکرت )خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم، خیلی کم( بود که در سه محور درون سازمانی و برون سازمانی موثر بر خودکشی و محور سوم در خصوص عوامل موثر بر خود زنی می باشد. نتایج پژوهش نشان داد که بر اساس نظریات جرم شناختی، عواملی همچون ارتباطات میان فردی، ویژگیهای فردی عرضی و ویژگیهای فردی ذاتی در بروز پدیده خودزنی نقش دارد. برخی از این عوامل ناظر به درون سازمانی و برخی مربوط به شرایط برون سازمانی است. بر اساس نتایج پژوهش هر چند ویژگیهای فردی ذاتی به عنوان عامل برون سازمانی در زمینه سازی رخداد خودزنی موثر، عامل ارتباطات میان فردی و ویژگیهای فردی عرضی به عنوان عوامل درون سازمانی آسان کننده و تحریک کننده تاثیرگذاری بیشتری بر بروز خودزنی نشان می دهد. بر همین اساس اولویت بخشی به اتخاذ تدابیر پیشگیرانه وضعی به عنوان تدابیر موثر در کنترل علتهای آسان کننده اثر مستقیم و زودبازدهی در کنترل و کاهش پدیده خودزنی در میان سربازان وظیفه خواهد داشت.

خودزنی, علت شناسی جنایی خودزنی, نظریه پویایی جنایی, پیشگیری اجتماعی خودزنی, پیشگیری وضعی خودزنی