اعظم مومزائی - گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
سیدحمیدرضا صادقی - گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
بهروز زارعی دارکی - گروه زیست شناسی دریا، دانشکده علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
مهدی همایی - گروه مهندسی معدن و محیط زیست، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

رواناب یکی از مهم ترین فرآیندهای هیدرولوژیکی در بوم سازگان می باشد که مهار آن اهمیت بسیاری در مدیریت از منابع خاک وآب دارد. اگرچه به کارگیری ریزموجودات خاک زی به عنوان تلقیح کننده های خاک در مدیریت زیست مهندسی رواناب مورد تایید قرار گرفته، اما کاربست آن ها در مهار رواناب در خاک آلوده به مواد نفتی موردتوجه قرار نگرفته است. ازاین رو به منظور ارزیابی تلقیح باکتری ها، سیانوباکتری ها و قارچ خاک زی در کاهش رواناب در خاک آلوده به مواد نفتی، پژوهش حاضر در مقیاس کرت­ با ابعاد نیم در نیم متر با شیب حدود ۲۵ درصد، میزان آلودگی۲۰۰۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم گازوییل و شاهد با سه تکرار، شدت بارش حدود ۳۵ میلی­متر بر ساعت با دوام ۳۰ دقیقه­ تحت شبیه­سازی باران در دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. نتایج نشان داد که تیمارهای تلقیحی باعث بهبود مولفه های رواناب شدند، اگرچه اختلاف عملکردی آماری معنی دار نسبت به تیمار شاهد (۰۵/۰P) نداشتند. مقایسه میانگین ها نشان داد که تیمارهای باکتری، سیانوباکتری، قارچ، مجموع باکتری و قارچ، باکتری و سیانوباکتری، سیانوباکتری و قارچ، باکتری، سیانوباکتری و قارچ به ترتیب باعث افزایش۱۰/۴۷، کاهش ۰۸/۰، ۷۲/۱۰، ۸۶/۲۴، افزایش ۸۵/۱۴، ۸۸/۴۹ و ۸۸/۲۷ درصدی زمان شروع رواناب، افزایش ۵۸/۴، کاهش ۰۴/۵۴، ۱۹/۶۵، افزایش ۲۰/۷۲، کاهش ۳۶/۴۱، ۵۳/۸۴ و افزایش ۱۵/۴۰ درصدی حجم رواناب و افزایش ۷۵/۴، کاهش ۰۶/۵۴، ۱۵/۶۵، افزایش ۲۸/۷۲، کاهش ۳۹/۴۱، ۵۵/۸۴ و افزایش۲۰/۴۰ درصدی ضریب رواناب شدند. نتایج این پژوهش دلالت بر عملکرد نسبی هم افزایی تیمار سیانوباکتری+قارچ در کاهش اثر گازوییل بر تولید رواناب داشت. در نهایت نتایج پژوهش نشان می دهد که تلقیح باکتری، سیانوباکتری و قارچ خاک زی بومی می تواند یک فناوری زیستی کارآمد و پایدار برای بهبود مولفه های رواناب در راستای حفاظت از مناطق آلوده به مواد نفتی باشد.

آلاینده های نفتی, پوسته زیستی, حفاظت خاک وآب, مهار رواناب