ادریس عبودی - مدرس گروه معماری دانشگاه جامع علمی کاربردی مرکز سقز
معصومه محمدی - مدرس دانشگاه پیام نور مرکز سقز
رنگین بابامیری - کارشناس زبان و ادبیات انگلیسی
چیمن محمدی

رشد شهرنشینی در ایران شتابان، ناهمگون و بدون برنامهریزی منسجمی آغاز و ادامه یافته است. گرچه عواملی مانند بلایای طبیعی، حوادث اجتماعی و سیاسی، ساختارهای اقتصادی و نارساییهاینظام برنامهریزی و مدیریت شهری از عوامل تأثیرگذار بر گسترش شهرنشینی میباشد، لیکن انکار نقشمهاجرتهای روستایی امری غیرممکن است. سکونتگاه های غیررسمی بخشی از بافت شهری هستند هعمدتا مهاجرین روستایی و تهیدستان شهری را در خود جای داده اند و بدون مجوز و خارج از برنامه ریزی طرحهای جامع و تفصیلی در درون و خارج از محدوده قانونی شهرها به صورت خودروبه وجود آمدهاند. با سیمایی نازیبا، خدمات ناکافی و ساکنان کم توان و مشاغلی نامطمئن که محیطی آماده برای پذیرش نابهنجاری های اجتماعی و باز تولید فقر را فراهم می سازند و خطرپذیری بالایی در برابر سوانح طبیعی دارند. این روند در کشور، تهیه و تصویب سندی را باعث شد که چارچوب و نحوه فعالیت هماهنگ بخش دولتی – عمومی و مشارکت مردمی را مشخص می سازد. سکونتگاههای غیررسمی مسائل و مشکلاتی را پیش روی برنامه ریزان شهری، معماران، جامعه شناسان و... قرار داده است که باید به آنها پرداخته شود. به نظر می رسد که مداخله در این گونه بافتها از نوع ساماندهی وتوانمندسازی مناسب ترین حالت ممکن است. در کشور ایران با مشارکت بانک جهانی در سال1382 با تصویب سند توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی توسط دولت، عملاً با رویکردی جدید به مسئلهسکونتگاه های غیررسمی توجه گردید. در این مقاله سعی شده با تاکید بر ضرورت امر ساماندهی اینگونه سکونتگاه ها راهکارهای مناسب را بررسی و بهترین آنها را انتخاب و ارائه شود. برای اینمنظور و با توجه به ماهیت کلان پژوهشی تحقیق، از روش تحقیق کتابخانه ای و بررسی اسناد و منابع موجود استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که همکاری و همیاری رشته های علمی و سازمانهای دخیل می تواند مسائل و مشکلات موجود را تا حد امکان کاهش دهد

سکونتگاه غیر رسمی، توانمند سازی، ساماندهی، ایران