زهرا عزیزی - استادیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران،

تجارت خارجی و بهبود کیفیت صادرات از جمله راهکارهایی است که برای دستیابی به توسعه اقتصادی بالاتر در بسیاری از کشورها مورد توجه قرار گرفته است. نگاهی گذرا به نظریات تجارت بین الملل نشان می دهد، اجماع کلی نظریات بر این است که تجارت باعث رشد و توسعه اقتصادی کشورها می شود. این آثار مثبت می تواند ابعاد مختلفی از زندگی انسان ها را تحت تاثیر قرار دهد. یکی از ابعاد مهم توسعه اقتصادی و اجتماعی، وضعیت زنان و بهره مندی آنها از فرایند توسعه است. به همین سبب پژوهش حاضر به بررسی تاثیر باز بودن تجاری و متنوع سازی صادرات، به عنوان دو مولفه مهم تجارت و ساختار آن، بر شاخص توسعه جنسیتی پرداخته است. این پژوهش با در نظر گرفتن منطقه شمال آفریقا و خاورمیانه و اطلاعات آماری بین سال های ۱۹۹۵ تا ۲۰۲۱ در چارچوب مدل رگرسیون داده های پانل نشان می دهد که باز بودن تجاری و متنوع سازی صادرات تاثیر مثبت و معناداری بر شاخص توسعه جنسیتی و زیر شاخص های مربوط به آن داشته است. به طوری که در گروه کشورهای مورد مطالعه افزایش یک درصدی شاخص باز بودن تجاری توسعه جنسیتی را به میزان ۰.۰۱۵ درصد و افزایش یک درصدی تنوع صادراتی، توسعه جنسیتی را به میزان ۰.۰۳۴ درصد بهبود بخشیده است. طبقه بندی JEL:F۱۰؛ I۳۱؛ O۱۱؛ O۲۴

توسعه جنسیتی, باز بودن تجاری, متنوع سازی صادرات, کیفیت زندگی زنان طبقه بندی JEL: F۱۰, I۳۱, O۱۱, O۲۴