احمد کریمی - عضو هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع ملی

امروزه قدرت دریایی، تنها به قدرت نظامی محدود نمی شود و ابعاد علوم و دانش دریایی، ناوگان دریایی، ظرفیت های جغرافیای سیاسی، خدمات دریایی و صنایع دریایی را هم در بر می گیرد. این ابعاد و مولفه ها دارای جایگاهی خاص در قدرت دریایی کشور هستند. در سال های گذشته شاهد بوده ایم که بخش های مختلف نظامی و غیرنظامی دریایی، به صورت مجزا، امور را پیش می برند و در کنار این سازمان ها، سیاست گذاران و مسئولین بلندپایه کشوری و لشکری هم رویکردهای همسو و هم افزایی به موضوع دریا، حضور در دریا، توسعه دریامحور و پیشرفت قدرت دریایی کشور نداشته اند. در این تحقیق، با رویکرد آمیخته و روش موردی زمینه ای و ابزار مصاحبه و پرسشنامه سعی شده است، ضمن تبیین مولفه های قدرت دریایی، جایگاه این مولفه ها را در تمدن دریایی کشور بیان کنیم. بر این اساس، با مطالعات انجام شده کتابخانه ای، تطبیقی و اکتشافی، ادبیات تحقیق تدوین گردید. سپس، نواقص یافته های احصاء شده، با استفاده از نظرات افراد خبره تکمیل و تعدادی عوامل جدید به عوامل قبلی اضافه گردید. سپس، پرسشنامه تحقیق تنظیم شد که با طی مراحل مربوط و کسب روایی و پایایی لازم، بین جامعه نمونه تحقیق، توزیع و نتایج آن جمع بندی شد. در ادامه یافته های به دست آمده از نتایج پرسشنامه ها، همراه با تحلیل گفتمان و محتوای حاصل از مصاحبه ها، با آمارتوصیفی، نرم افزار اس پی اس اس و روش های آمار استنباطی با به کارگیری نرم افزار «اسمارت پی ال اس» مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در نهایت، ابعاد و مولفه های قدرت دریایی جمهوری اسلامی ایران و ضرایب و اولویت تاثیر آنها بر پیاده سازی تمدن دریایی کشور مشخص شد.  ابعاد پنج گانه احصاء شده، به ترتیب اولویت تاثیر، عباتند از: خدمات دریایی، ناوگان دریایی، صنایع دریایی، ظرفیت های جغرافیای سیاسی و علوم دریایی که هریک دارای مولفه هایی (درمجموع ۶۰ مولفه) هستند. در پایان تحقیق، توصیه هایی برای پایه ریزی تمدن دریایی کشور مبتنی بر این ابعاد و مولفه ها بیان گردید.

ژئوپلیتیک, قدرت, قدرت دریایی, مولفه, تمدن دریایی