بهروز افخمی - استادیار گروه باستانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی
تقی زینیزاده جدی - کارشناسی ارشد باستان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی
سید مهدی حسینی نیا - دانشجوی دکتری باستان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی

جایگاه زنان در دورههای تاریخی و مشارکت آنان در امور سیاسی و اداری حکومتها بهمنزله یکی از شاخصههای عمده توسعه جوامع تلقی میشود. مشارکت زنان در جوامع معیار مناسبی برای سنجش میزان رشد فکری مردم آن جامعه به شمار میآید و به نوعی بیانگر برابری و تساوی حقوق زن و مرد و یکی از شاخصههای پیشرفت و توسعه جوامع متمدن در اعصار گذشته و امروزی محسوب میشود. این نوشتار به بررسی جایگاه زنان در تمدن ایرانی و بینالنهرین با انتخاب دورههای تاریخی (هخامنشی و آشوری) پرداخته است. از جمله مهمترین شواهد باستانشناسی به جامانده، نقش برجستهها و آثار مهرهای دوره های تاریخی یادشده اند که به جایگاه و نقش زنان در عرصههای حقوقی و سیاسی پرداختهاند. هدف این مقاله بررسی جایگاه زنان عصر هخامنشی و مقایسه آن با تمدن آشوریان و ارائه تصویری شفاف و روشن از عملکرد آنها بر پایه مستندات موجود باستانشناختی است. این پژوهش از نوع تحقیق تاریخی است که به صورت توصیفی تحلیلی و تطبیق شواهد باستانشناسی، اعم از مهرها و سنگنگارهها، تلاش می کند جایگاه زن در تمدنهای ایران و بینالنهرین را با انتخاب دورههای تاریخی شاخص و با استناد به مدارک مستدل باستانشناسی تحلیل کند. درنهایت، چنین نتیجه میگیرد که به رغم تاثیرپذیری تکنیکی نقش برجستههای مرتبط با موضوع زنان هخامنشیان از آشوریان، احترام به زن و گستردگی مشارکت آنان در فعالیتهای سیاسی و اقتصادی، استقلال و آزادیهای فردی در زندگی خصوصی زنان هخامنشی نسبت به دوره آشوریان بیشتر است.

آشوریان, جایگاه زنان, شواهد باستانشناسی, هخامنشیان