سجاد اوجاقلو - دکتری جامعه شناسی فرهنگی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات
عباس مرادی - استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان
ابراهیم قاسمی - دانشجوی دکتری جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
جمال ارشدی - دکتری جامعه شناسی فرهنگی

مطالعه تغییرات نسلی «ارزش فرزند» و رفتار فرزندآوری در بین زنان پیش و پس از انقلاب اسلامی، موضوع مقاله حاضر است. نسلهای مختلف زنان در ایران، بر اساس تجربه زیسته مشترک، نگرش و برداشت متفاوت و گاه متضاد از معنا و مفهوم فرزند و فرزندآوری دارند. روش تحقیق، پیمایشی و از نوع مقطعی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. جمعیت آماری شامل پنج نسل از زنان شهر زنجان است که از هر نسل ۱۰۰ نفر انتخاب شده و در مجموع ۵۰۰ نفر حجم نمونه این تحقیق را تشکیل داده اند. روش نمونه گیری خوشهای دومرحلهای به شیوه PPS است. در یافتههای تحقیق، تفاوت میانگین نمره ارزش فرزند و رفتار فرزندآوری، در بین نسلهای مطالعه شده، به لحاظ آماری معنادار است. پایین ترین سطح ارزش فرزند در بین نسل زنان سالهای ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۴ و بالاترین سطح مربوط به نسل زنان سالهای قبل از ۱۳۴۲ است. فردگرایی با ارزش فرزندآوری رابطه منفی و معکوس دارد. دینداری و ارزش فرزندآوری رابطه مثبت و مستقیمی دارند و تاثیر تجربه جهانی شدن بر ارزش فرزند، در نسل متولدان ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۷ شدیدتر از سایر نسلهاست. تفاوت تغییر رفتار فرزندآوری بین زنان نسلهای مختلف در ایران با توجه به تجربه تاریخی، زیستی، و آگاهی نسلی متفاوت هر یک از نسل ها، همراه با تضاد ساختی و نسلی قابل تبیین است و تغییرات نسلی ارزش فرزند، هم از لحاظ ذهنی و تاریخی و هم از لحاظ عینی و ساختی، قابل بررسی است. تجربه جهانی شدن زنان در کنار افزایش آگاهی و انتظارات و دگرگونی در نقش و موقعیت آنان پس از انقلاب اسلامی، در برداشت و ارزیابی آنان از ارزش فرزند و رفتار فرزندآوری تاثیرگذار بوده است.

ارزشهای خانواده, ارزش فرزند, انقلاب اسلامی, تجربه جهانی شدن, دینداری, شهر زنجان, فرزندآوری, نسل