فائزه عرب یوسف آبادی - دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد
منیره فرضی شوب - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گلستان
محمد نعیم محمدی - کارشناس ارشد ادبیات تطبیقی دانشگاه علامه طباطبایی

فرم یا صورت به این دلیل که شیوه بیان درمجموع به اثر ادبی ساختار و شکل می بخشد و در صورت، تجلیمی یابد عاملی مهم در ماندگاری اثر است. در این مقاله، با تکیه بر نگرش سیستمی، به تبیین و بررسی عوامل وعناصر موثر در انسجام و یک پارچگی و فرم و شکل تمثیلات و مناظرات دیوان پروین اعتصامی پرداخته شده و ایننتایج حاصل آمده است:۱. در مناظرات پروین اعتصامی، به دلیل اینکه اجزای شعر در یک بافت گف توگویی محکم در هم تنی دهشده است، تداوم و انسجام متن به وضوح دیده می شود.۲. بیان روایی پروین در تمثیلات و مناظراتش سبب شده که نسبت متقابل هر جزء یا دیگر اجزا به خوبیرعایت شود و ساختاری منسجم و هیئتی متشکل به وجود آید.۳. پروین با استفاده هوشمندانه از موسیقی مناسب با محتوای این بخش از اشعارش، تداوم متن و ارتباطمتقابل میان اجزای شعر را مستحک متر نموده است.۴. پروین اعتصامی به مدد بهره گیری از شکل ذهنی کامل و سازما نیافته اش و با سازمانده ی به عناصرزبانی (آواها، واژگان، و صورت های نحوی) در شعرش توانسته است ساختاری قوی و شکلی ماندگار درذهن مخاطب به وجود آورد.

پروین اعتصامی, تمثیل, ساخت, شکل