فاطمه رهبری - گروه معماری، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران
هادی محمودی نژاد - مدعوگروه معماری، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران
غلامحسین ناصری - گروه معماری، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران
سیدمصطفی حسینی - مرکز تحقیقات ژنتیک انسانی، دانشگاه علومپزشکی بقیهالله، تهران، ایران

زندگی سالم، از اساسی ترین حقوق انسان است، لذا ایجاد ساختمان سالم، امری حیاتی است. ساختمان های سالم تلاش می کنند تا با ترکیب معماری، علوم پزشکی و روانشناسی، تاثیرات منفی محیط بر سلامت و بهداشت کاربران را به حداقل برسانند. از سویی دیگر، اپی ژنتیک مطالعه عوامل خارجی یا محیطی است که باعث روشن یا خاموش شدن ژن ها می شوند و بر روی چگونگی خوانده شدن ژن ها -در طول سالیان سکونت در فضای معماری- اثر می گذارند؛ اپی ژنتیک در جستجوی دگرگونی های دینامیک در پتانسیل رونویسی سلول است که ممکن است توارث پذیر بوده یا نباشند، لذا طراحی ساختمان سالم و تاثیر آن بر سلامت ژنتیک، تامل برانگیز است. نکته اصلی این است که آیا معماری بر ژنتیک تاثیر می گذارد و در صورت اثرگذاری، شاخصه های تاثیرگذار معماری بر عوامل مرتبط با ژنتیک کدامند. هدف نهایی این پژوهش بنیادی، تبیین شاخص های موثر بر تغییرات اپی ژنتیک در طراحی ساختمان سالم است تا در آینده بتوان از معماری به عنوان عامل موثر بر ژنتیک و اپی ژنتیک و در گامی فراتر، در درمان بیماری های اپی ژنتیک بهره برد. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و روش استدلال منطقی است. در تحلیل یافته ها و دستیابی به مدل، از روش دلفی استفاده شد. در پایان پس از بررسی نظریه های مربوطه و فراتحلیل مطالعات و یافته های مرتبط با سلامت/ اختلالات ژنتیکی و اپی ژنتیکی ناشی از تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم معماری محیط، مدل مفهومی شاخص های موثر ساختمان سالم بر تغییرات ژنتیکی و اپیژنتیک را ارائه می دهد. پیشنهاد آتی، پژوهش و آزمایش در زمینه بیماری های ژنتیک ناشی از معماری ساختمان می باشد.

ژن- محیط، ژنتیک و اپیژنتیک، ساختمان سالم، بهداشت محیطی