مهدی نجفی خواه - دانشکده ریاضی،دانشگاه علم و صنعت ایران،تهران،ایران
نرگس یافتیان - دانشکده ریاضی دانشگاه علم و صنعت ایران، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی،تهران،ایران
شهرناز بخشعلی زاده - دفتر مطالعات بین المللی تیمز/ پرلز، پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، سازمان پژوهش وزارت آموزش و پرورش

خلاقیت ریاضی اغلب یک پدیده ناشناخته محسوب می شود. به نظر می رسد بیشتر دانشمندان علاقه مند نیستند فرآیندهای تفکر خود را که موجب خلق و ابداع می شود توصیف و تحلیل نمایند.  یکی از اهداف مقاله حاضر، که متکی بر یافته­های تحقیقی معاصر می­باشد، آن است که با اشاره به بعضی از تعاریف و ویژگی های خلاقیت ریاضی، به توصیف و تحلیل فرآیندهای تفکر ریاضیدانان در حین خلق ریاضیات، بپردازد. در این راستا، یک مدل چهار مرحله­ای شامل  مراحل آماده سازی، کمون ، جرقه ذهنی و تایید را مورد بررسی قرار می­دهد. با مروری بر ادبیات، معلوم می­شود که یک تعریف خاص و قراردادی برای خلاقیت ریاضی وجود ندارد. بعضی از تعاریف تاکید می­کنند که یک عمل خلاقانه در ریاضیات می­تواند شامل خلق یک مفهوم مفید یا کشف یک رابطه شناخته نشده و یا تغییر در سازماندهی ساختار یک نظریه ریاضی باشد. چالش­ها در معرفی و توسعه خلاقیت ریاضی به علت تنوع زیاد تعاریف و ویژگی­های آن است. درک، شهود، بصیرت و توانایی تعمیم دادن از جمله نیرو محرکه­های خلاقیت ریاضی هستند. خطاپذیری یکی از ویژگی های فعالیت های خلاقانه ریاضی می­باشد که باید مورد تقدیر قرار گیرد؛ زیرا همین وجود خطا است که می­تواند باعث پیشروی های اساسی شود. لذا در آموزش ریاضی باید با توجه به این ویژگی­ها ، شرایط و بستری فراهم نمود تا یادگیری معنا دار (درک و بصیرت) از طریق برقراری ارتباطات و اتصالات بین مفاهیم و روش­ها ایجاد شود و فرصت پرورش مهارت تعمیم دادن از این طریق فراهم گردد.

خلاقیت, آموزش, خلاقیت ریاضی, فعالیت های خلاقانه ریاضی