فرشاد مومنی - استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی
زهرا ذاکری - گروه پژوهشی اقتصاد جهاد دانشگاهی واحد تربیت مدرس
مجتبی اسفندیاری کلوکن - گروه پژوهشی اقتصاد جهاد دانشگاهی واحد تربیت مدرس

طبق طبقهبندیهای زیست محیطی، ایران در زمرهی کشورهای خشک و نیمهخشک دنیا قرار دارد. پراکندگی زیاد در الگوی زیست و همچنین تراکم غیرعادی جمعیت در چند کلان شهر، چالشهای جدی را در زمینهی توسعه ی پایدار ایجاد کرده است. با واکاوی مسئلهی توسعه ی پایدار، مشاهده میشود که ایران با مخاطرات زیادی در این زمینه روبروست. اما در بین آنها کمتر مسئلهای است که به اندازهی مسائلی که در حوزهی آب وجود دارد، مشکلزا گردد. شاخصهای بینالمللی امکان پیشبینی بحران یا عدم بحران آب را به سادگی مهیا کرده است و بر طبق همین شاخصها، کشورهایی که متوسط سهم سرانه آب آنها به کمتر از 2 هزار مترمکعب برسد با وضعیت بحران آب روبرو هستند. ایران با داشتن بیش از 70 میلیون نفر جمعیت و گسترش روزافزون صنایع و کشاورزی، دارای متوسط سرانهی مصرف آب کمتر از 2200 مترمکعب میباشد. ترکیب مسائل فوق در عرصههای نظری و عملی مؤید وجود مشکلات جدی در حوزهی منابع آب کشور و نحوهی مدیریت آن میباشد. اما منشأ این گرفتاریها در کجاست؟ آیا تمامی مشکلات از محدودیتهای اقلیمی ناشی میشود؟ آیا نمیتوان با سیاستگذاریهای مناسبتر از وخامت اوضاع کاست؟ در این مطالعه با بکارگیری مبانی نظری توسعه ی پایدار به بررسی چالشهای پیرامون نهادهی آب پرداخته شده است. نتایج حاکی از آن است که عدم توجه به مسائل مدیریتی در حوزهی آب، بیش از محدودیتهای کمیتی آب موجب بروز بحران آبی گردیده است.

توسعه ی پایدار، مناطق خشک و نیمه خشک، منابع آبی