مسلم رستم پور - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری و عضوگروه پژوهشی خشکسالی و تغییر اقلیم، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

هلالی آبگیر یکی از روش های سنتی در جمع آوری و ذخیره نزولات آسمانی در مراتع مناطق خشک و بیابانی است. از آنجایی که اکثر تحقیقات به بررسی اثرات این سازه بر پوشش گیاهی پرداخته اند، این تحقیق ، به منظور ارزیابی اثر سازه هلالی آبگیر بر رطوبت و بافت خاک پس از گذشت ۷ سال، در سال خشک (۱۴۰۰) در داخل و بیرون هلالی آبگیر در مراتع دشتی منطقه آهنگران شهرستان زیرکوه انجام شد. نمونه برداری از خاک منطقه در عمق ۳۰-۰ سانتی متر در اردیبهشت سال ۱۴۰۰ انجام شد. نتایج آزمون تی استیودنت با نمونه های مستقل نشان می دهد که اثر محل نمونه برداری بر خصوصیات مورد مطالعه معنی دار نیست (p<۰.۰۵). در شرایط خشکسالی بین رطوبت و بافت خاک در داخل هلالی آبگیر و بیرون هلالی آبگیر تفاوت معنی داری مشاهده نمی شود. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که اگر چه درصد رطوبت و درصد شن خاک در داخل هلالی بیشتر از خارج از هلالی است، اما این تفاوت از لحاظ آماری معنی دار نیست. نتایج نشان داد که خاک هر دو منطقه از نوع شنی لومی بوده و پس از گذشت ۷ سال از احداث هلالی آبگیر، بافت خاک داخل هلالی آبگیر تغییر نکرده است.

بافت خاک، جمع آوری آب، مراتع، هلالی آبگیر