حسن صادقی - طلبه سطح ۴ حوزه (مدرس و پژوهشگر)، رشته فقه و اصول، حوزه علمیه، قم، ایران

آیات فیء از موارد بسیار مهمی به شمار می­رود که مورد گفت و گو، میان مفسران فریقین است. موضوع فیء، از جهت ارتباط با غنیمت از سویی و از سوی دیگر با انفال حائز اهمیت است و تعدد دیدگاه­ها در باره­ی ارتباط آیه ششم، هفتم، هشتم و نهم سوره حشر و نیز آیه­ی چهل و یکم سوره­ی انفال ضرورت بررسی بیشتر را ایجاب می­کند. از سوی دیگر، اختصاص فیء، به رسول اکرم (ص) در آیه­ی ششم، تردیدناپذیر است و پشتوانه بودن آن برای حاکمیت را بیان می­کند، لکن ارتباط آیات بعدی با آیه ششم، مورد گفت و گو است. مقاله حاضر به روش توصیفی- تحلیلی نگارش یافته و بدین نتایج دست­یافته است که گرچه فیء، گاهی به معنای غنائمی است که بدون جنگ از کفار به دست آید، لکن از مجموع روایات استفاده می­شود که فیء با انفال مساوی است و در نتیجه همانند انفال، به رسول اکرم (ص) اختصاص دارد و به جانشین ایشان (امام معصوم ع) می­رسد و در حقیقت، پشتوانه­ی مالی حاکمیت دینی است. فیء در آیه هفتم، به همان معنای فیء در آیه ششم بوده و آیه هفتم موارد مصرف فیء را بیان می­کند. آیه­ی هشتم و نهم نیز بر آیه­ی هفتم عطف شده و مجموعا موارد مصرف فیء را بیان می­کنند.

انفال, فیء, خمس, آیه ۴۱ انفال, سوره حشر, فریقین