عاطفه مجتبی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان
الهام بیات - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان

بعد از انقلاب صنعتی و گسترش بی حد و مرز شهرها و تخریب محیط زیست، توجه به کیفیت محیط شهرها و فضاهای باز طبیعی از اهداف اصلی طراحی شهری قرار گرفت. بعد صنعتی شدن شهرها به این نتیجه رسیده شد که شهرها برای این که قابلیت زندگی داشته باشند، باید شرایط یک اکوسیستم طبیعی را داشته باشند که در این زمینه فضاهای باز طبیعی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشند. فضاهای باز در شهرها تلفیقی از فضاهای طبیعی و مصنوعی است که در میان توده ها قرار گرفته است و شامل خیابان ها، میدان ها،پارک ها، فضاهای سبز، فضاهای طبیعی شهری و ... می شود. در مفهوم توسعه ی پایدار، فضاهای باز، یک عنصر توسعه ی فضایی را در نواحی بیش از حد ساخته شده و نواحی که برای توسعه ی ساخت و ساز در نظر گرفته شده اند، تشکیل می دهند. یکی از راهبردهای اساسی توسعه ی پایدار در طراحی شهری، تاکید بر فضاهای باز شهری می باشد. بنابراین یکی از اساسی ترین مولفه های توسعه ی پایدار، محیط زیست و حفاظت موثر محیط زیست است، که فضاهای باز و حفاظت از آنها جزیی از محیط زیست است. از آنجایی که فضاهای باز یکسوم مساحت شهری را به خود اختصاص می دهند آن ها می توانند نقش موثری را درکمک به دستیابی به اهداف توسعه ی پایدار و از سوی دیگر جلوگیری از آن بازی کنند. همچنین فضای شهری باز یکعنصر کلیدی در جهت پیشبرد توسعه پایدار در شهرها است زیرا که فضای باز شهری منافع زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی در شهرها و ساکنان آنها را در نظر می گیرد. در این مقاله، تلاش گردیده است با توجه به اهمیت فضاهای باز طبیعی شهری در توسعه ی پایدار، مفاهیم اساسی فضای باز طبیعی شهری و توسعه ی پایدار بیان شود، سپسانواع فضاهای باز شهری، عملکرد و جایگاه آنها در توسعه ی پایدار بررسی شود و به تدوین معیارهایی جهت ارتقای اینفضاها پرداخته شود و در نهایت پیشنهادهایی برای بهبود فضاهای باز شهری در ایران با توجه به توسعه ی پایدار ارائه گردد

توسعه ی پایدار، فضاهای باز، فضاهای طبیعی، فضاهای شهری، شهر