محسن نادری اشکفتکی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، ایران.
رسول میرعباسی نجف آبادی - دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، ایران.
محمدعلی نصر اصفهانی - استادیار، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، ایران.

آب­های زیرزمینی از منابع با ارزش برای تامین آب مورد­نیاز مصارف مختلف در تمام مناطق، به ویژه مناطق خشک و نیمه­خشک می­باشد. در این پژوهش به بررسی تغییرات زمانی و مکانی کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت سفیددشت واقع در استان چهارمحال و بختیاری و قابلیت استفاده آن برای مصارف کشاورزی پرداخته شده است. بدین منظور، از سری زمانی متغیرهای کیفی اندازه­گیری شده در ۹ ایستگاه نمونه­برداری (شامل ۶ چاه، ۲ قنات و یک چشمه) در سطح دشت سفید دشت در طی دوره آماری ۲۹ ساله (۱۳۹۸-۱۳۷۰) استفاده شد. روند تغییرات متغیرهای کیفی آب زیرزمینی این دشت با استفاده از آزمون ناپارامتری مان-کندال اصلاح شده (پس از حذف کامل اثر خودهمبستگی) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین برای هر سری زمانی شیب خط روند با استفاده از تخمین­گر شیب Sen محاسبه شد. نتایج نشان داد که کیفیت آب زیرزمینی طی سال­های اخیر در برخی نقاط به خصوص بخش­های جنوبی سفید دشت کاهش یافته است. به منظور ترسیم نقشه­های پهنه­بندی متغیرهای کیفی در ابتدا و انتهای دوره آماری، دقت روش­های زمین آماری مختلف، از جمله روش وزن­دهی معکوس فاصله (IDW)، کریجینگ (Kriging)، کوکریجینگ (Co-Kriging) و غیره برای سفید دشت مورد ارزیابی قرار گرفت که نتایج نشان داد روش IDW برای این دشت از دقت بالاتری برخوردار است. مقایسه نقشه­های پهنه­بندی متغیرهای کیفی در ابتدا و انتهای دوره زمانی مورد مطالعه نشان داد که کیفیت آب زیرزمینی این دشت طی این ۲۹ سال افت کرده است. در نهایت، قابلیت استفاده آب زیرزمینی دشت سفید دشت برای مصارف کشاورزی با استفاده از دیاگرام USSL برای ابتدا و انتهای دوره آماری مورد مقایسه قرار گرفت که نتایج حاکی از کاهش کیفیت و کلاس طبقه­بندی آب زیرزمینی برای مصارف کشاورزی می­باشد، که این کاهش کیفیت در بخش­های جنوبی دشت محسوس­تر است.

دیاگرام USSL, روش وزن دهی معکوس فاصله (IDW), روند, کیفیت آب زیرزمینی, مان-کندال