حسین بری ابرقویی - استادیار گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور یزد
طاهره شرقی - دستیار علمی گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور یزد

اقلیم به عنوان یک جزء جداییناپذیر اکوسیستم، نقش بسیار مهمی بر وضعیت حال و آینده اکوسیستمها دارد. بنابراین شناخت اقلیم و بررسی رابطه آن با اجزا مختلف تشکیلدهنده یک اکوسیستم امری لازم و ضروری است. در رابطه با مطالعه اکوسیستمهای بیابانی نیز بررسی اقلیم جایگاهی منحصر به فرد دارد. چرا که پارامترهای اقلیمی نظیر بارش، دما، رطوبت نسبی و ... تاثیر بسیار زیادی بر وضعیت فعلی بیابانها و همچنین آینده آنها، البته با توجه به سایر پارامترهای مربوط به اکوسیستمها، دارد. اهمیت پارامتر اقلیم در رابطه با بیابانزایی از دید مدلهای مربوطه مانند IMDPA ، پنهاننمانده و بسیاری از آنها اقلیم را به عنوان یک رکن اساسی در وضعیت گذشته، حال و آینده بیابانها در نظر گرفتهاند. شهرستان تفت با وسعت ۶۴۸۵ کیلومتر مربع در فاصله ۰۲ کیلومتری مرکز استان یزد قرار دارد. ارتفاع آن از سطح دریا ۰۶۴۲ متر و متوسط بارندگی آن در سال ۰۴۵ میلیمتر می باشد. از آنجا که شهرستان تفت یکی از قطبهای اصلی کشاورزی و دامداری استان یزد به حساب میآید، در این تحقیق، حساسیت بیابانزایی از دیدگاه کیفیت اقلیم در شهرستان تفت با استفاده از بخش اقلیم مدل IMDPA مورد بررسی قرار گرفت و خطر و درجه شدت آن در مناطق مختلف این شهرستان پهنه بندی گردید. نتایج نشان داد که حدود ۰2 % از مساحت شهرستان تفت در طبقه خطر متوسط و همچنین حدود 27 % ازمساحت شهرستان در طبقه خطر متوسط رو به زیاد قرار دارد. این موضوع خصوصا در مناطق با ارتفاع کمتر )دشتی و پای کوهها( بیشتر نمایان است. بنابراین توجه به این موضوع بسیار حائز اهمیت است که بخش عمدهای از منطقه مورد مطالعه در طبقه خطر نزدیک به کلاس خطر زیاد قرار می- گیرد. این مناطق عمدتا شامل مناطق سکونتگاهی این شهرستان نیز میگردد. لذا اثر محدودیت اقلیم در چنین مناطقی بیشتر حائز اهمیت است.

استان یزد، شهرستان تفت، مدل IMDPA ، بیابان زایی، بیابان زدایی، اقلیم، پهنه بندی