اسمعیل دلیر - مربی، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
جواد رزمی - پژوهشگر، دکتری جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
بهرام ایمانی - دانشیار، گروه جغرافیا، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
رضا منافی آذر - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

آینده پژوهی در سطح محلی نوعی آینده­نگاری است، که با ضرورت برنامه­ریزی جامع توسعه و پیش­بینی آتی در محدوده خاص و در سطح یک ناحیه با هدف اتخاذ تصمیمات معین برای تحقق آینده مطلوب، تمرکز دارد. در همین راستا پژوهشی به روش توصیفی– تحلیلی و از نوع کاربردی با تاکید بر مشارکت پذیری و با هدف شناسایی عوامل کلیدی موثر بر وضعیت آینده مناطق روستایی در حوزه­های بوم­شناسی، کالبدی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و مدیریتی، آغاز شد. جامعه آماری  شامل کلیه ساکنین و جمعیت ساکن در بخش­های گرمادوز با دو دهستان و مرکزی با دو دهستان و مجموعا تعداد ۱۰۴ آبادی است. نمونه آماری پژوهش بر پایه روش کوکران تعداد ۳۷۷ نفر تعیین شد. پس از آنکه تعداد ۹۶ سوال پژوهشی از نوع طیف لیکرت محقق ساخته در چارچوب ۱۴ شاخص طراحی و تدوین شد، داده­های مورد نیاز با استفاده از عملیات میدانی در سطح ۱۰۴ آبادی از طریق برگزاری جلسات گروه بحث و از طریق تشکیل هسته­های مشارکتی با استفاده از خبرگان محلی، نمایندگان گروه­های مختلف جمع­آوری گردید. و در نهایت شناسایی عوامل کلیدی موثر در جهت تدوین سناریوهای آینده و شناسایی پیشران­های توسعه بر وضعیت آینده به واسطه نرم افزارmic mac  و با تاکیه بر تحلیل عاملی، بعمل آمد. نتایج نشان داد که سه عامل: پایداری محیط زیست، حفاظت از منابع طبیعی، مدیریت زمین و تولیدات کشاورزی از طریق تحلیل اثرات متقابل/ ساختاری، به عنوان عوامل کلیدی منطقه مورد مطالعه، انتخاب و زیر متغیرهای هریک از این عوامل (استخراج شده از تحلیل عاملی) به عنوان برنامه­ها و پروژه­های پیشران تعیین شد.

کلمات کلیدی, آینده پژوهی, برنامه یزی فضایی, توسعه پایدار, شهرستان خدافرین