حیدرعلی دهمرده - دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
مژگان بهاری - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، زاهدان، ایران.

اشعار عاشقانه بر سه پایه اصلی عشق، عاشق و معشوق استوار هستند و در این بین، معشوق، اصلی ترین شخصیت شعر عاشقانه است. به گونه ای که حضور پررنگ او را در همه دوره های شعر فارسی می توان مشاهده کرد. وحشی بافقی (ف۹۹۱ه.ق) و عصار تبریزی (ف۷۹۲ه.ق)، از برجسته ترین شاعران ادب غنایی به شمار می روند که تا حدودی سیمای معشوق در اشعارشان به شیوه ای متفاوت با معشوق در سایر دوره های شعر فارسی ترسیم شده است. در این جستار با به کارگیری شیوه توصیفی تحلیلی، جلوه معشوق در منظومه های عاشقانه ناظر و منظور و مهر و مشتری به صورت تطبیقی در پنج بخش: تاکید بر جنسیت معشوق، القاب و نام ها، وصف زیبایی های ظاهری، خصوصیات رفتاری و انواع صور خیال، تجزیه و تحلیل شده است. نتیجه جستار حاکی از آن است که در شعر هر دو شاعر، هم به خصوصیات ظاهری و هم خصوصیات رفتاری معشوق توجه کامل شده است و آشکارترین تفاوت آن با ادوار قبل و بعد، بی پروا بودن شاعر در وصف معشوق مذکر، نوع مواجهه عاشق با برخی خصوصیات رفتاری معشوق و همچنین بازتاب مکتب واسوخت در اشعار آن هاست.

جلوه معشوق, ناظر و منظور, مهر و مشتری