مرتضی مریدی - Ph.D. Dept. of Forestry, Faculty of Natural Resources, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran.
اصغر فلاح - Prof, Dept. of Forestry, Faculty of Natural Resources, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran.
محمدرضا پورمجیدیان - Associate Prof., Dept. of Forestry, Faculty of Natural Resources, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran.
کیومرث سفیدی - Prof., Dept. of Forestry, Faculty of Agriculture Technology and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.

الگوی مکانی گونه های درختی می تواند اطلاعات زیادی در مورد فرایندهای پویایی جنگل و فعل و انفعالات بین و درون گونه ای، از جمله استقرار جنگل، رشد درختان، رقابت گونه ها و مرگ ومیر گیاهان ارائه دهد. این پژوهش با هدف اصلی بررسی الگوی مکانی و ارتباط متقابل درختان راش (Fagus orientalis Lipsky) در مرحله تحولی انباشت حجم، در روند تحول جنگل های راش هیرکانی در مرحله نهایی توالی انجام گرفت. به این منظور سه قطعه نمونه یک هکتاری انتخاب شد و آماربرداری صد درصد از مشخصه های درختان از جمله نوع گونه و قطر برابرسینه انجام گرفت و موقعیت مکانی تمام درختان ثبت شد. نتایج حاصل از شاخص زاویه یکنواخت نشان دهنده الگوی منظم درختان همسایه بود. شاخص آمیختگی به طور متوسط ۰۸/۰ به دست آمد که نشان دهنده رقابت شدید درون گونه ای و تمایل کم درختان راش به قرار گرفتن در کنار گونه های دیگر بود. میانگین شاخص تمایز قطری و ارتفاعی به ترتیب ۳۶/۰ و ۲۸/۰ محاسبه شد که بیانگر اختلاف متوسط درختان همسایه نسبت به هم بود. براساس نتایج تابع تک متغیره L۱۱، در قطعات ۱، ۲ و ۴ به ترتیب درختان تا فاصله بین درختی ۷، ۴ و ۶ متر، درختان الگوی منظم داشتند و در بقیه فواصل در داخل محدوده مونت کارلو قرار گرفتند. براساس نتایج تابع دومتغیره L۱۲، در هر سه قطعه نمونه درختان کم قطر با درختان میان قطر و قطور حداقل تا فاصله ۵ متر، اثر متقابل منفی داشتند. هر گونه دخالت براساس برنامه های پرورش جنگل مستلزم توجه کافی به حفظ ویژگی های ساختاری توده در این مرحله از تحول توده های راش است.

Univariate L۱۱ function, Mingling index, Uniform angle index, Monte Carlo range