بیت الله محمودی - استادیار گروه علوم جنگل، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد.
فاطمه اسحاقی میلاسی - دانشجوی دکتری جنگلداری، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج.

وابستگی معیشت روستاییان به عرصه­های منابع­ طبیعی سبب ایجاد دامنه وسیعی از تخلفات در این حوزه می­شود. بررسی پرونده­های حقوقی منابع ­طبیعی از موضوعات مهم و مورد توجه سازمان جنگل­ها، مراتع و آبخیزداری است که تحلیل آن می­تواند زمینه­ساز شناسایی و کاهش عوامل تخریب منابع ­طبیعی کشور باشد. در این پژوهش با بهره گیری از شیوه توصیفی- تحلیلی، روش تحلیل محتوای کمی، فراوانی و میزان تخلفات ثبت شده در ۳۳۳ فقره پرونده در دوره زمانی پانزده ساله بین سال های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۹ در چهار روستای ناحیه عرفی سردشت شهرستان لردگان در استان چهارمحال ­و ­بختیاری بررسی شده است. نتایج نشان داد که تخلفات عمده، بریدن، ریشه کن کردن و سوزاندن نهال و درخت و حمل هیزم و زغال حاصل از آنهاست که ۶۸ درصد تخلفات را در بر می­گیرد، به­طوری که در طول دوره تحت بررسی، ۱۲۵۵۸ اصله درخت و نهال قطع شده یا در اثر آتش سوزی عمدی از بین رفته، ۳۴۸۳۱ کیلوگرم چوب و زغال حمل غیرقانونی شده و نیز ۱۰۳۲۰۰ کیلوگرم زغال در کوره های غیرقانونی زغال کشف شده است. بنابراین مهم ترین عوامل تخریب جنگل های منطقه را می توان قطع درختان برای تهیه هیزم و زغال دانست. مطابق نتایج اختلاف معنی داری بین فراوانی مواد مشمول تخلف در دوره زمانی و روستاهای بررسی شده وجود دارد. توسعه زیرساخت های روستایی و برنامه ریزی برای اشتغال مناسب با هدف کاهش فقر، کنترل و نظارت مستمر ماموران حفاظتی و متناسب سازی تخلفات با جرایم می­تواند از شدت تخریب­های موجود بکاهد.

تخریب جنگل, تخلفات منابع طبیعی, زغال گیری, شهرستان لردگان