منیژه طالبی - دکتری مهندسی جنگل دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
باریس مجنونیان - استاد گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
مجید مخدوم - استاد گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
احسان عبدی - دانشیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
محمود امید - استاد گروه مهندسی مکانیک ماشین های کشاورزی دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج

توسعه گردشگری با برنامه ریزی اصولی جاده های دسترسی می تواند به مدیریت و توسعه روستاها در عرصه های طبیعی و مناطق حفاظتی کمک کند. این پژوهش با هدف برنامه ریزی و توسعه جاده های دسترسی به منظور دستیابی به مناطق گردشگری و روستایی به عنوان جاذبه های تفرجی در منطقه حفاظت شده ارسباران انجام گرفت. بدین منظور گزینه های شبکه جاده برای سه سناریوی مختلف به منظور دسترسی به مناطق تفرجی و روستاها در محیط ArcGIS طراحی و از جهات فنی، محیط زیستی و اقتصادی- اجتماعی ارزیابی شدند. در مرحله بعد شبکه جاده موجود با توجه به گزینه های بهینه طراحی شده اصلاح شد و در نهایت گزینه های اصلاح شده برای توسعه و مدیریت گردشگری در منطقه پیشنهاد شدند. بدین ترتیب واریانت های شبکه جاده موجود، شبکه جاده بهینه طراحی شده و شبکه جاده اصلاح شده ارزیابی و مقایسه شدند. از بین گزینه های طراحی شده، گزینه ۱۰ در سه سناریوی دسترسی به مناطق تفرجی و حداقل، متوسط و حداکثر روستاها به ترتیب با تراکم های ۱۷/۴، ۹۳/۴ و ۸۶/۵ متر در هکتار به عنوان گزینه بهینه برای اصلاح شبکه جاده موجود انتخاب شد. در نهایت شبکه جاده های اصلاح شده به ترتیب با تراکم های ۹۸/۳، ۶۶/۴ و ۵۵/۵ متر در هکتار و قابلیت دسترسی ۷/۷۲، ۱۹/۷۶ و ۳۳/۷۸ درصد برای این سه سناریو پیشنهاد شدند. با توجه به ارزیابی و مقایسه واریانت ها، شبکه جاده های بهینه طراحی شده و شبکه جاده های اصلاح شده وضعیت بهتری در مقایسه با شبکه جاده موجود نشان دادند. مدیریت و توسعه گردشگری با برنامه ریزی اصولی و توسعه جاده های دسترسی در منطقه ارسباران می تواند موجب رونق فعالیت های اقتصادی و بهبود توسعه روستاهای منطقه شود.

ارسباران, برنامه ریزی, توسعه روستایی, شبکه دسترسی, گردشگری