سید حسن سلطانی - عضو هیات علمی دانشکده تجسمی دانشگاه هنر تهران
مریم کهوند - عضو هیات علمی دانشکده هنرهای تجسمی دانشگاه هنر تهران
حمید صادقیان - عضو هیات علمی، گروه ارتباط تصویری، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر اصفهان

بازنمایی شخصیت­های زن، یکی از محورهای اصلی تولید انیمیشن در کمپانی والت­دیزنی است. اولین انیمیشن بلند دیزنی، سفیدبرفی و هفت­کوتوله درسال ۱۹۳۷ و زوتوپیا در سال ۲۰۱۶ یعنی حدود ۸۰ سال بعد ساخته شد. تحول کلیشه­های جنسیتی و شخصیت­زنان در این آثار روندی آشکار و قابل تامل است. در این مقاله ۱۳ نمونه از مهم­ترین آثار کمپانی دیزنی در بازه­ی زمانی بین ۱۹۳۷ تا ۲۰۱۶ انتخاب شده­اند. در همه­ی این آثار شخصیت اصلی داستان قهرمان زن است. این پژوهش تلاش دارد تا با اتکا بر رویکردهای بازنمایی، به تحلیل آثار هدف پرداخته، نحوه­ی بازنمایی شخصیت قهرمان زن و تحولات آن را در سینمای انیمیشن دیزنی ارزیابی نماید چنانکه استراتژی­های برساختی کلیشه­سازی و اسطوره­سازی، از ابزار مهم بازنمایی رسانه­ای برای تعریف و تثبیت معانی هستند. در این مقاله، با استفاده از الگوی سه­سطحی نشانه­شناسی رولان بارت، دلالت­های صریح، ضمنی و ایدئولوژیک تحلیل می­شود. یافته­ها حکایت از تحولات عمده در روند بازنمایی شخصیت­های زنانه در این تولیدات دارند؛ شیوه­ی بازنمایی قهرمانان زن از ابتدا تا اواخر قرن بیستم، تغییرات مربوط به اواخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یک، و نیز دگرگونی­های مربوط به دهه­ی اخیر. درنتیجه این تحولات را می­توان تقارن و تاثیر موج­های اول تا سوم جنبش فمینیزم دانست.

انیمیشن, قهرمان زن, بازنمایی, برساخت, استوارت هال