محمدباقر قهرمانی - دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
علیرضا صیاد - دانشگاه هنر

فیلم ناصرالدین شاه اکتور سینما مبتنی بر وقایع ورود سینما به ایران و با مروری بر تاریخ سینمای ایران، داستانی تخیلی ارائه می کند، و از این مدخل به معضلات ساخت فیلم و ممیزی می­پردازد و نقش قدرت حاکم در این فرایند را مورد اشاره قرار می­دهد. در طول روایت، دایما مرزهای میان فضای واقعی مفروض جهان داستان و فضای سینمایی درون روایت محو می­شود؛ گاه شخصیت­ فیلمی وارد فضای واقعی می­شود و فاصله پرسپکتیوی و جایگاه امن نظاره­گری را از بین می­برد، و گاه تماشاگر وارد محیط فیلم می­شود و با شخصیت فیلمی به تعامل می­پردازد. از این منظر این اثر را می­توان به مثابه کنکاشی خلاقانه در رابطه با تجربه نظاره­گری سینمایی در نظر گرفت. با شکافته شدن پرده و شکسته شدن مرز میان ناظر و منظر سینمایی، این فیلم الگوی نظاره­گری مبتنی بر تماس لامسه­ای و ارتباط بدنی را بازنمایی می­کند. پژوهش حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای صورت گرفته است، این بحث را مطرح می­سازد که این اثر، با ادای دین به تاریخ سینمای ایران سعی کرده است درک سنتی از مفهوم نظاره­گری سینمایی را مورد پرسش قرار دهد و بر جنبه های تنانی و ادراک جسمانی در تماشای فیلم تاکید کند.

ناصرالدین شاه اکتور سینما, محسن مخملباف, اتاق تاریک, نگاه خیره, تماس لامسه ای, بدن ناظر