کامران افشارمهاجر - دانشیار گروه آموزشی ارتباط تصویری، دانشگاه هنر، تهران
الهه رنجبرایرانی - کارشناسی ارشد ارتباط تصویری، دانشگاه هنر، تهران

چکیده مجموعه­ای که در پژوهش حاضر بررسی گردیده، تعداد ۱۰۰ عدد سفالینه منقوش وابسته به تمدن سفال نخودی هزاره چهارم تا اول ق.م. می­باشد. این آثار ارزشمند که طی حفاری از تپه گیان و گودین تپه در مرکز غرب ایران بدست آمده­اند، هم اینک به دور از بازدید عموم در مخزن موزه دفینه نگهداری می­شوند و تاکنون هیچ گونه پژوهشی بر روی آنها صورت نگرفته است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی عناصر بصری نقشمایه­هایی است که بر روی این سفالینه­ها وجود دارد. محقق کوشیده است با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکردی فرم­گرایانه، به مطالعه طبقه­بندی شده نقوش مذکور بپردازد. نتایج نشان می­دهند ۳/۷۶ درصد نقوش تجریدی  و هندسی، و۱/۱۶ درصد حیوانی هستند که تنوع و تعدد نقشمایه پرندگان مشهود است. ۶/۷ درصد نقوش نیزدر دسته گیاهی قرار می­گیرند. در نحوه ترسیم نقوش، سادگی و ایجاز حکم­فرماست. خط، نقش اصلی را ایفا می­کند وخطوط منحنی، مواج، دایره­ای و راستای مورب، در غالب نقوش وجود دارد. ویژگی­هایی چون تقارن، بافت و ریتم نیز به میزان زیادی بکار رفته و نقوش در ۶ محدوده هندسی جای گرفته­اند. همچنین محل ترسیم آنها در نقاطی صورت گرفته که از زوایای بیشتری قابل رویت باشند.

واژه های کلیدی سفالینه منقوش, تپه گیان, گودین تپه, موزه دفینه