اکبر شاهمندی - کارشناسی ارشد هنر(پژوهش هنرهای سنتی)

چکیده             هنر، معماری و ادبیات ایران و جهان مملو از آفرینش­هایی است که با کمک نمادها و نشانه­ها در جهت تقدس و احترام گذاشتن به طبیعت و عناصر آن عمل می­نماید. اسطوره­های آب­حیات، چشمه­های مقدس و معابد تقدیس آب از دنیای کهن و سنگاب­ها و سقاخانه­ها از دوره­­های اخیر، همگی توجه به عنصر آب را متذکر می­شوند. «طشت­آبها» با حجاری و تزیینات زیبا، از دیگر اشکال نمادین هستند که گرچه روی قبور حک شده و با مفهوم مرگ و نیستی در ارتباطند، اما در واقع عنصر حیات را درون خود جای داده و با معنای عمیق زندگی و مراتب قدسی عجین شده­اند. حضور متعدد و متنوع طشت­آبها در آرامگاه تخت­فولاد و ارامنه که هر یک در جایگاه خود جزء مهم­ترین آرامگاه­های ایران محسوب می­شوند، قابل توجه و تامل است. ارتباط مستمر و تعاملات این دو قوم از زمان­های کهن، قرابت ادیان توحیدی و همبستگی انسان با طبیعت، اشتراکات فرهنگی و هنری بسیاری را باعث شده که برخی از آنها در قالب نقوش قبور و بویژه طشت­آبها جلوه­گر می­شود. این پژوهش در پی آن است با مطالعه­ای تحلیلی و تطبیقی، ریشه­های شکل­گیری و معانی مرتبط با طشت­آبهای قبور را در فرهنگ ایرانی و ارمنی مورد بررسی قرار دهد.

واژه های کلیدی طبیعت, آب, آرامگاه تخت فولاد و ارامنه, سنگ قبر, طشت آب