حجت اله عسکری الموتی - عضو هیات علمی دانشکده هنرهای اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

چکیده هنگامی که در نیمه نخست قرن بیستم بحث از لغزش عقل مدرن شد، اسطوره­شناسی به شکلی جدی مورد توجه قرار گرفت. تعاریف متنوعی برای اسطوره از سوی اسطوره­شناسان و حتی برخی فلاسفه مطرح شد. دامنه­ی این اسطوره­شناسی­ها در سال­های پس از آن، به گستره­ی نقد ادبی نیز کشیده شد و ترجیحات کارکردگرایانه­ی متفاوتی در هنرها پدیدار شدند که از همین جریانات نشات می­گرفتند. ازجمله برخی از اعضای مکتب «فرانکفورت» همچون تئودور آدورنو، رویکردشان به نقد خردگرایی پدید آمده در عصر روشنگری بود. در سوی دیگر، ارنست­کاسیرر از طریق «فلسفه ی انتقادی» به­ ویژه تلاش کرد جایگاه اسطوره را از سایر صورت­های سمبلیک همچون زبان و هنر، خودبسنده و مستقل تعریف کند. در بررسی آرای کاسیرر، آدورنو و نیز والتر بنیامین- با وجود تمایزات فکری­ ایشان در باب مناسبات میان اسطوره و هنر- به نظر می­رسد آن­چه که می­تواند مرور عوالم گوناگون فکری ایشان را در کنار هم توجیه کند، اولا: تمرکز و عزمی است که این اندیشمندان برای شناساندن و کنترل اسطوره همچون قدرتی تاثیرذار بر افکار بشر به خرج دادند. درثانی، شرایط اجتماعی و سیاسی تقریبا مشترکی است که ایشان در آلمان جنگ­های جهانی و سال­های پس از آن تجربه نمودند. در این مقاله مناسباتی که متاثر از رویکرد متفکران مورد نظر به اسطوره، میان اسطوره و هنر ترسیم شد، از تطبیق آرای ایشان مورد تحلیل قرار گرفته است.

واژه های کلیدی: مدرنیسم, اسطوره, هنر, ارنست کاسیرر, مکتب فرانکفورت