ساحل عرفان منش - دانشگاه تهران- دانشکده مطالعات تطبیقی
یعقوب آژند - دانشگاه تهران
بهمن نامور مطلق - عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، معاون پژوهشی خانه هنرمندان تهران

با خوانش متون هنری به شکل نظام­مند، می­توان اندیشه­ی دوره­ای که اثر هنری در آن خلق شده است را بهتر شناخت. از جمله این متون، قالی و قالیچه­های محرابی است که در دوره صفویه جایگاه ویژه­ای دارد. اکثر قالیچه­های محرابی در دوره صفویه با آیه آمن­الرسول یا آیه­الکرسی آغاز می­گردد؛ ولیکن در این بین تعدادی قالیچه موجود است که با نام سلیمان قسمتی از آیه ۳۰سوره نمل آغاز می­گردند. حال پرسشی که مطرح می­شود این است، چرا در دوره­ای خاص این متن جانشین دیگر متون می­شود؟ برای رسیدن به پاسخی مطلوب، نیاز است معنای متن دریافت گردد. این گذار از صورت ظاهری قالیچه و درک معنای نهفته در آن، فرایندی است که به روش آیکونولوژی قابل تحصیل است. پس از مطالعه قالیچه به روش توصیفی تحلیلی و گردآوری اطلاعات با توجه به اسناد موجود در کتابخانه و سایتهای اینترنتی و با روش آیکونولوژی، شبکه­ای از معانی ایجاد می­گردد، که در ارتباط با کل اثر می­تواند بیانگر تفکرات آیینی- اسطوره­ای با مفهومی اسلامی باشد. بنابراین به­نظر می­رسد حضور  نام سلیمان در آستانه در کنار قسمتی از سوره انعام و فرم محراب علاوه بر مفهوم عروج، دلالت به مفهوم شهریاری در مفهوم ایرانی-اسلامی آن و مشروعیت بخشی به حکومت پادشاهان صفوی را دارد.

قالیچه محرابی سلیمان نبی, آیکونولوژی, آرمان شهر, شهریاری, عروج