سید احمد رضا خضری - استاد گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه تهران
فریبا پات - گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
فاطمه ضرابی زاده - دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، ایران

هدف این پژوهش بررسی و تحلیل بر روی منسوجاتی است که در کتابخانه و موزه وزیری شهر یزد، یکی از مجموعه­های مهم فرهنگی- تاریخی ایران نگهداری می­شود. این منسوجات به دوره­های صفوی، زند و قاجار مربوط می­شوند. در این نوشتار به منظور بررسی روند تحولات تولید منسوجات در دوره­های مذکور، پارچه­ها و لباس­های این موزه به لحاظ تزئینات، طرح­ها و نقوش، رنگ، جنس الیاف، شیوه­های دوخت، انواع رودوزی­ها و کاربرد هر یک از آن­ها مورد بررسی قرار گرفته­اند. ساده­تر شدن دستگاه­های بافندگی، استفاده از مواد اولیه با کیفیت پایین و قیمت ارزانتر، کاهش عیار طلا در گلابتون­های به کاررفته و به کاربردن پارچه­های روسی در مرمت منسوجات در دوره قاجار، از جمله مهم­ترین تغییرات در هنر- صنعت پارچه­بافی بعد از دوره صفوی بوده است.  این تغییرات، همگی حاکی از تاثیر عوامل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران بعد از سقوط سلسله صفوی بر رکود و انحطاط هنر- صنعت پارچه­بافی است. در این پژوهش منسوجات موزه وزیری برای نخستین بار شناسایی، عکاسی، طبقه­بندی، تجزیه و تحلیل و به صورت علمی مستندسازی می­شوند. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه­ای، مطالعات میدانی، مصاحبه با اساتید رشته­های مختلف پارچه­بافی و رودوزی­های سنتی ایران و مشاوره با کارشناسان موزه­ها بوده ­است.

موزه وزیری یزد, بافته ها, دوره صفوی, دوره زندیه, دوره قاجار