نادیا علیانی - حفاظت و مرمت آثار فرهنگی و تاریخی دانشگاه هنر تهران
صمد سامانیان - دانشیار دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر

تجربه اثر هنری، تنها می تواند در"فضا" متصور باشد و دادوستد مفسرانه مخاطب و اثر، فهم زیبایی شناسانه و معنابخشی، در فضاست که حادث می شود. شکل گیری مفاهیم نوظهوری چون حقیقت مجازی، قطعیت حواس و تجربه ی شناخته شده ی آدمی از  بعد مکان را به چالش کشیده است و نیاز به بازنگری شیوه سنتی تحلیل حس مکان را-که تاکنون بیشتر در مباحث معماری و شهرسازی و با رویکردی کالبدی تعریف می شده- بیش ازپیش ایجاد نموده است. در این مقاله، که از منظر پدیدار شناسی، و به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی نقش دامنه های فضا در تفسیر مخاطب از اثر می پردازد و نقش حقیقت و مجاز در تولید معنا و تجربه زیبایی شناسانه اثر را مورد کنکاش قرارمی دهد، مساله ی اصلی،  قیاس درک بدنمند و ذهنی یک مکان و تاثیرات آن در به فهم آمدن اثر هنری است. اینکه تلقی آدمی از واقعیت مکان و درک آثار، چگونه با طرح  فضاهای غیرحقیقی دستخوش تحول گشته؟ نتایج حاصل از بررسی ابعادی از فضا که به رابطه اثر و مخاطب می پردازد، منجر به آسیب شناسی حذف بعد حقیقی مکان در نمایش اثر شده است که از وجه زیبایی شناختی و نیز اجتماعی موجب شکل گیری بحرانی به نام انسانی زدایی می گردد و درنتیجه تلاش برای تجربه اثر تنها در بعد غیرمادی، تجربیات مشاهده گر را به سطح پایین تری از ادراک  تنزل  می دهد.

حس مکان, موزه مجازی, دامنه فضا, تجربه اثر هنری