مرتضی بابک معین - دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز
فاطمه رضائی - دانش آموخته پژوهش هنر دانشگاه علم و فرهنگ

نشانه شناسی پوستر به مثابه متن، یک فرصت تحلیلی برای ورود به­جهان متن تجسمی است تا به واسطه دلالت های متنی آن، قدرت کشف و شناسایی مفاهیم موجود متنی ایجاد گردد. پوسترهای فرهنگی، یکی از مقوله های گرافیک با استفاده از نشانه های تصویری و نوشتاری ارتباط میان مخاطب و اثر را شکل داده، اما با میدان بیشتری برای نمایش تخیل­ورزی مواجه و از ­این نظر متمایز­اند. این آثار در آغاز دهه ۸۰، چون نقطه عطفی از لحاظ کمی وکیفی تفاوت های عمده ای نسبت به­گذشته داشته است. هدف مقاله پیش­رو این است که با تحلیل، تاویل و شناخت و بررسی میان­نشانه ای نشانه­های تصویری و نوشتاری پوسترهای فرهنگی در آغاز دهه۸۰، به­گرایش­های حاکم بر آثار پی ببرد. گفته­پردازان، دال­های (نشانه های تصویری و نوشتاری) گفته خود را به­شکل هوشمندانه ای درهم تنیده که علاوه بر دلالت معنایی در نظام نشانه ای خاص خود، هم زمان در نظام های نشانه ای دیگر­ نیز ایفای نقش کنند تا دریافت معنا برای گفته خوان به تعویق بیفتد. نشانه­شناسی کلاسیک (پرس و سوسور)، دلالت­های معنایی دال واحد در نظام پیچیده یک متن تجسمی را با توجه به نظام­های نوشتاری و تصویری رمزگشایی خواهد کرد. در نتیجه گفته­پردازان، گرایش­هایی چون کمینه گرایی، وجه تصویرسازانه، غیاب عکس و تغزلی برخورد کردن با گفته، اهمیت دانستن پردازش در ذهن مخاطب و غیره را در گفته خود منعکس کرده­اند.

پوسترهای فرهنگی, نظام نشانه ای نوشتاری, نظام نشانه ای تصویری, پیرس, سوسور