حسن بلخاری قهی - عضو هیات علمی دانشگاه تهران

در این مقاله که بخشی از یک تحقیق بلند در باب زیبایی شناسی در متون اسلامی (اعم از قرآن، روایات و حکمت اسلامی) و نیز تبیین اصطلاح Kalon در فلسفه یونانی است، به بررسی مفهوم زیبا (حسن) و معانی آن در قرآن کریم پرداخته شده است. مفهوم زیبایی که در رساله هیپیاس بزرگ افلاطون، بسیار دشوار می نمایاند و اصولا این رساله با جمله «زیبا دشوار است» آغاز می شود، سرگذشت بسیار بلندی از فیثاغورث تا هیدگر دارد. در اندیشه اسلامی نیز این اصطلاح به ظاهر بین و روشن و البته متضلع و چندوجهی، در دو حوزه قرآن و روایات و نیز حکمت و اندیشه اسلامی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. این مقاله با محوریت قرآن به تبیین مفهوم زیبایی و زیبایی شناسی در این کتاب آسمانی (که مصدر و منشا جعل و وضع معانی در تمدن اسلامی است) پرداخته و سعی نموده است به دو سوال بنیادی پاسخ دهد: قرآن زیبایی را امری معقول می داند یا محسوس؟ آن را کیفیتی در ادراک می داند یا اجتماع عناصری کمی در اعیان؟ روش تحقیق مقاله تحلیلی تفسیری بوده و مهمترین دغدغه آن پاسخ به سوالات فوق است؛ سوالاتی که در متن تحقیق بر پایه آیاتی از قرآن پاسخ هایی روشن و بین یافته اند.

کلیدواژه ها: قرآن, زیبایی, زیبایی شناسی, توازن, تناسب