زهره ابراهیمی نژاد رفسنجانی - کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
زهرا حسین آبادی - استادیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
سید رحیم خوب بین خوش نظر - استادیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

شباهت سفالینه های کوباچه تبریز دوره صفویه با سفالینه ایزنیک ترکیه در دوره عثمانی این سوال را پدید می آورد که علل تشابه این دو گونه سفالینه چه بوده و کدام یک بر دیگری تاثیر گذاشته است؟ شیوه ساخت این ظروف، تزئینات ظروف سفالی ایران و ایزنیک و رنگ های مشترک، حکایت از تاثیر متقابل آنها در دوره های زمانی خاص دارد. هدف تحقیق، شناسایی نمونه های مشابه در ایران و ترکیه و بررسی علل احتمالی تاثیر پذیری این دو گونه سفالینه از یکدیگر است. ظروف کوباچه که با نقوش ختایی و رنگ های متنوع تزئین شده ، در ایزنیک ترکیه نیز با اشتراکاتی در طرح و رنگ دیده می شود. این مقاله، ابتدا به معرفی دو گونه سفال کوباچه و ایزنیک پرداخته است. سپس با بررسی روابط و مراودات فرهنگی و سیاسی دو کشور، به عوامل احتمالی تاثیر گذار سفال کوباچه بر سفال ایزنیک و تبیین اشتراکات در تزئین و رنگ پرداخته است. یافته های تحقیق نشان داد مهاجرت عده ای از هنرمندان تبریزی به ترکیه و پس از آن، حمله عثمانی ها در چالدران و سپس، دستیابی آنها به خزانه دولت صفوی در تبریز و به غنیمت بردن آثار هنری و هنرمندان آن منطقه به پایتخت عثمانی، باعث تاثیرپذیری سفالینه های ایزنیک از سفال کوباچه شده است.

دوره صفوی, دوره عثمانی, سفال ایزنیک, سفال کوباچه