شبنم خلیل زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد، حشرهشناسی کشاورزی، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز- ایران
داود محمدی - دانشیار، فیزیولوژی حشرات، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز- ایران،
سعید حضرتی - دانشیار، گیاهان دارویی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز- ایران،

در این بررسی تاثیر اسانس فرموله شده کاکوتی کوهی بر برخی ویژگی های زیستی و رفتاری سوسک برگخوار سیب زمینی مورد مطالعه قرار گرفته است . خواص حشرهکشی اسانس های گیاهی و امنیت نسبی بالا در مقایسه با آفت کش های مصنوعی موجب شده است که تحقیقات متعددی در حوزه کنترل آفات با استفاده از ترکیبات مشتق شده از گیاهان انجام گیرد. در بررسی حاضر اندامهای هوایی خشک کاکوتی با استفاده از روش تقطیر در آب مقطر و با استفاده از کلونجر با روش استاندارد جهت اسانس گیری استفاده شد. اسانس تهیه شده پس از آبگیری در ظروف شیشه ای مناسب دربدار در فریزر نگهداری شد. حشرات کامل سوسک برگخوار سیب زمینی از مزارع سیب -زمینی شهرستان بستان آباد تهیه و در شرایط کنترل شده پرورش یافت . ترکیبات شیمیایی اسانس با استفاده از GC-MS مشخص گردید. با استفاده از توئین ۲۰ اسانس به صورت امولسیون فرموله شده و در آزمایشات مختلف مورد استفاده قرار گرفت . اثرات تدخینی ، لاروکشی و دورکنندگی اسانس فرموله شده بر لاروهای سن اول، سن آخر و حشرات کامل سوسک برگخوار سیب زمینی با استفاده از روشهای معمول زیست سنجی مورد مطالعه قرار گرفت . نتایج نشان داد که پولگون و منتون با ۷۲ و ۱۵ درصد از کل ترکیبات بیشترین درصد از کل ترکیبات شیمیایی را به خود اختصاص داد و اثرات زیستی و کشندگی مشاده شده در بررسی حاضر به درصد بالای پولگون نسبت داده می شود. نتایج بررسی حاضر نشان داد که اسانس فرموله شده کاکوتی اثرات تدخینی بهتری در مقایسه با اثر گوارشی بر لاروهای سن اول دارد. همچنین مشخص گردید هر چند لاروها تحت تاثیر اسانس رفتار دورشوندگی بهتری در مقایسه با حشرات کامل نشان دادند ولی در مجموع اثر دورکنندگی چندان بالا و طولانی نبود.

کاکوتی ، میکروامولسیون، کشندگی ، پولگون، اثر تدخینی