نوید طاهری فر - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی ، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی ، دانشکده کشاورزی ، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان-
هنگامه طاهری - استادیار گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی ، دانشکده کشاورزی ، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان-

تنش گرمایی از طریق تغییرات بیوشیمیایی ، فیزیولوژیکی ، مورفولوژیکی و مولکولی اثرات مضری بر رشد و عملکرد گیاهان دارد. گیاهان قادرند از طریق به خاطر سپردن تنش گرمای قبلی ، نسبت به تنش های کشنده بعدی (برگشتی ) تحمل گرمایی بدست آورند. این فرآیند که پرایمینگ دمایی نامیده می شود قادر است از طریق فعال کردن ژنهای خاص و مکانیسم های فیزیولوژیکی ، توانایی گیاه را برای تحمل تنش گرمایی بهبود بخشد. جهت بررسی نقش پرایمینگ دمایی در القاء پاسخ رونویسی HSFA۲، تغییرات در سطح رونویسی این ژن در ساعات زمانی مختلف پس از پرایمینگ و تنش برگشتی در گیاهچه های کلزا با استفاده از تکنیک qRT-PCR مورد بررسی قرار گرفت . نتایج نشان داد که بیان HSFA۲ فقط سه روز پس از فراغت از پرایمینگ دمایی افزایشی بود و میزان بیانش در زمانهای بعدی فراغت از تنش به سطح گیاهان شاهد رسید. این یافته ها نشان می دهد که بیان HSFA۲ در طول فاز حافظه پایدار نیست ، حال آنکه سطح رونویسی آن بلافاصله پس از مواجهه با تنش دوم در سطح بسیار بالاتری در گیاهان پرایم شده (تیمار (P+T نسبت به گباهان پرایم نشده (تیمار (T القاء شد که تا ۴۸ ساعت بعد از تنش برگشتی نیز ادامه داشت . از آنجایی که ژنهای حافظه تنش گرما سطح بیان خود را برای مدت طولانی (ساعت ها تا روزها) پس از تنش برگشتی حفظ می کنند، لذا می توان ژن HSFA۲ را به عنوان جز کلیدی حافظه رونویسی تنش گرمایی در نظر گرفت و از آن در جهت استفاده در برنامه های به نژادی و توسعه واریته های متحمل به گرما در کلزا بهره جست .

پرایمینگ دمایی ، تحمل گرمایی اکتسابی ، تنش برگشتی ، ژنهای حافظه ای تنش گرمایی ، کلزا.