اصغر راست بود - دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز
بابک شاهنده - دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز
مهدی محمدزاده - دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز

تحلیل تمایل لغزش، ابزار با ارزشی جهت ارزیابی فعال شدن مجدد یک گسل و برآورد خطر لرزه­ای است. انجام این تحلیل ابزار مفیدی را جهت کمی ­سازی پتانسیل لغزش روی یک گسل فراهم می ­آورد. گسل و میدان تنش تحت بررسی می­تواند معلوم یا فرضی باشد. با استفاده از جهت لغزش احتمالی می­توان سازوکار ژرفی را نیز تعیین نمود که با استفاده از آن امکان بررسی سازگاری مابین سازوکارهای ژرفی با ساختارهای زمین ­شناسی وجود دارد. انجام این آنالیز هم در مورد یک گسل و هم در مجموعه­ ای از گسل­ ها امکان­پذیر است. پتانسیل لغزش به میدان تنش منطقه­ ای، جهت صفحه گسل و ضریب اصطکاک بستگی دارد. باتوجه به واقع شدن کلان­شهر تبریز در مجاورت گسل شمال تبریز، مطالعه پتانسیل لرزه­ای در این گسل از اهمیت ویژه­ای جهت تحلیل خطر لرزه­ای برای این شهر برخوردار است. در این تحقیق اطلاعات هندسی گسل از منابع مختلف استخراج و ثابت فرض شد. در ادامه تنش منطقه ­ای از منابع مختلف گردآوری شد. همچنین با استفاده از مشاهدات GPS تنش منطقه ­ای که بهترین انطباق را به منطقه موردمطالعه داشته باشد برآورد گردید. سپس تنش با استفاده از قانون کاوچی (Cauchy’s law) در راستای بخش­ های مختلف گسل و عمود بر آن­ها تجزیه و پتانسیل لغزش برای آن­ها با در نظرگرفتن درصد نسبت تنش برشی به نرمال محاسبه گردید. حالت­های مختلف تنش نتایج متفاوتی را برای تحلیل در پی داشتند. نکته قابل توجه در نتایج، تمایل لغزش بالای ۵۰ درصد برای شاخه گسل گذرنده از شمال کلان­شهر تبریز می­باشد که پتانسیل رخداد زمین ­لرزه را در این بخش نشان می­دهد.

تمایل لغزش, میدان تنش منطقه ای, سازوکار ژرفی, GPS, گسل شمال تبریز