جعفر حبیبی اصل - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات فنی و مهندسی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،
غلامعباس لطفعلی آینه - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

یکی از راه های کاهش عملیات زراعی و هزینه های تولید، استفاده از ماشین های مرکب است. در تحقیق حاضر، یک خطی کار غلات به دیسک سنگین منضم و برای کاشت گندم ارزیابی گردید. کارنده مذکور با روش های کم خاک ورزی حفاظتی و بی خاک ورزی مقایسه شد. کرتهای اصلی عبارت بود از چهار روش تهیه زمین و کاشت گندم شامل: تهیه زمین و کشت همزمان با ماشین مرکب ساخته شده (T۱)، بی خاک ورزی با دستگاه کاشت مستقیم گاسپاردو (T۲) ، تهیه زمین با دو بار دیسک عمود بر هم + کاشت با خطی کار غلات (T۳) و تهیه زمین با چیزل پیلر+ دوبار دیسک + کاشت با خطی کار غلات (تیمار شاهد منطقه) (T۴). کرتهای فرعی نیز شامل میزان بذر مصرفی گندم در سه سطح (۱۵۰، ۱۷۵ و ۲۰۰ کیلوگرم بر هکتار) بود. نتایج نشان داد که تیمارهای مختلف خاک ورزی و کاشت از نظر پارامترهای فنی باهم اختلاف معنی دار داشتند، ولی عملکرد و اجزای عملکرد آن ها، به جز درصد سبزشدن بذرها، در یک کلاس آماری قرار داشت. بیشترین مصرف سوخت با ۴/۳۸ لیتر بر هکتار به تیمار چیزل پیلر+دو بار دیسک +خطی کار (T۴) و کمترین آن با ۵/۱۴ لیتر بر هکتار به تیمار ماشین مرکب ساخته شده (T۱) اختصاص داشت. مصرف سوخت خطی کار منضم به دیسک سنگین و ماشین بی خاک ورز در یک کلاس آماری قرار داشت. خطی کار منضم به دیسک سنگین قادر بود نسبت به روش مرسوم خاک ورزی (چیزل پیلر+ دوبار دیسک+خطی کار) زمان انجام عملیات و مصرف سوخت را به ترتیب ۶/۱۷ و ۲/۶۲ درصد کاهش دهد. در مقادیر بذر بالای ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار تفاوت معنی داری در عملکرد دانه و سایر شاخص های اندازه گیری شده (به جز تعداد سنبله در مترمربع) مشاهده نگردید. بر اساس نتایج به دست آمده، می توان ماشین مرکب خطی کار-دیسک سنگین را به عنوان یک خاک ورز-کارنده حفاظتی مناسب کشت و کار گندم در جنوب خوزستان معرفی و توصیه نمود.

بذرکار-کودکار, دیسک سنگین, کم خاک ورزی, گندم, ماشین مرکب