عثمان هدایت - دانشجوی دکتری، گروه جامعه شناسی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
مجید موحد - استاد گروه جامعه شناسی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
جهانگیر جهانگیری - دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
کاوه دستوره - استادیار، گروه فلسفه و مطالعات فرهنگی، دانشگاه سلیمانیه، سلیمانیه، عراق

هدف پژوهش حاضر مطالعه جامعه­ شناسی تاریخی روابط­ بین ­الملل زمینه­ های شکل­گیری جریان­های اجتماعی_ سیاسی کردستان ایران در  با استفاده از نظریه توسعه ناموزون و مرکب است. سوال اصلی پژوهش چنین بوده که کردستان ایران در دوره­ پهلوی با وجود ضعف شاخص­های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی چگونه امکان شکل­گیری جریان­هایی در بافت اجتماعی سیاسی را فراهم نمده است؟. دیدگاه غالب در امر توسعه به معنای کلی، حکم می­ کند که سطحی از توسعه­ اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی برای شکل­گیری جریان­های سیاسی اجتماعی لازم است، پس چگونه است که در کردستان ایران در عین وضعیت توسعه­ نیافتگی، با شکل­گیری و تعدد جریان­ها مواجه هستیم؟ روش مورد استفاده در این پژوهش، روش جامعه ­شناسی تاریخی است که متاثر از توالی اصطلاحات درونی خود ایده توسعه ناموزون و مرکب یعنی ناموزونی، ترکیب، توسعه به پیش رفته است. با توجه به مباحث نظری و مطالعات انجام گرفته در مورد کردستان ایران دهه­های ۴۰ و ۵۰ ش/ ۶۰، ۷۰م. دست به گزینش داده­ ها و مباحث زده شده و از اعتبار نظری برآمده از میزان انطباق یافته ­ها با داده­های تاریخی سود جسته­ ایم. نتایج نشان می­ دهد که منطق شکل­گیری جریان­های اجتماعی سیاسی در کردستان ایران نه با ارجاع به تغییرات درون/ بیرونی جامعه کردستان، بلکه براساس تعامل و همزیستی آن با جوامعی شکل گرفت که به لحاظ توسعه­ ای کردستان ایران وضعیت همزمانی ­های ناهمزمان قرار داشته است.  بنابراین شکل­گیری و بعدا تلاقی جریان­ها با هم در کردستان ایران در این موقعیت تاریخی را می ­توان از سویی ناشی از شلاق ضرورت بیرونی در یک وضعیت ناهمزمان با سیار نقاط و امتیاز عقب­ماندگی کردستان در یک وضعیت همزمان با امر بین­الملل دانست که این امر با ترکیب و جانشینی امر بین­الملل با امر درونی کردستان ایران ممکن گشته است.

جامعه شناسی تاریخی, روابط بین الملل, جریان های اجتماعی_ سیاسی, رویکرد توسعه ناموزون و مرکب, کردستان ایران