مجتبی رفیعیان - عضو هیات علمی
آیدا کیانفر - دانشجوی دکتری شهرسازی دانشگاه تربیت مدرس

امروزه، فضای خاکستری شهری به یکی از پدیده های رایج کلانشهرها و به ویژه تهران تبدیل و منجر به ظهور مجموعه ای از نهادها، هویت ها، روابط قدرت، شیوه ها و گفتمان ها در این فضاها شده است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی و شناسایی ساختارهای موجود، جایگاه قدرت و سیاست در سطوح برنامه­ریزی شهری این فضاها است. در راستای این هدف، پژوهش حاضر، در پی پاسخ به دو سوال اصلی است، ابعاد شکل­دهنده­ی تجربه زندگی در فضاهای خاکستری چیست؟ وآیا ساکنان این فضاها می­توانند در برنامه­ریزی و تصمیم­گیری این محیط نقش داشته باشند؟ بنابراین، با اتکا بر روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف و بر پایه مصاحبه­ی ساخت نیافته، به تفسیر توصیف­های ساکنان شهرک رضویه پرداخته شده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که شش مقوله­ی "سایه اندازی مناسبات قدرت، سایه­ی سرمایه ی محیطی، سایه ی تعارض منافع، حاشیه­ی سیاست گفتمان، حاشیه­ی حق شهری و حاشیه­ی شهروندی نابرابر"، مقولاتی هستند که توسط آن­ها می توان تجربه­ی ساکنان این فضاها را توصیف و در چارچوب مدل پارادایمی، مفهوم یابی فضای خاکستری شهری و فرایند مشروعیت بخشی، آن را تعریف نمود. همچنین، اهمیت بعد اقتصادی- سیاسی تغییرات و جایگاه قدرت در کنار سایر ابعاد اجتماعی- فضایی این فضاها، طیفی از شهروندی نابرابر در مناطق کلانشهری با ضریب قطبش بالا را نمایان می­سازد.

"فضای خاکستری", "برنامه ریزی شهری", "مناسبات قدرت", "شهرک رضویه", "تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف"