محمدصادق رمضانی ماهونکی - کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، گروه حقوق خصوصی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
اعظم انصاری - استادیار گروه حقوق خصوصی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
سید محمد مهدی قبولی درافشان - دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

به طورمعمول، یکی از ارکان مسئولیت قراردادی، ورود زیان ناشی از نقض تعهد است. پرسش طرح شده این است که آیا می توان در مسئولیت قراردادی، به صرف انتفاع و به رغم عدم وجود زیان، نقض کننده قرارداد را مسئول دانست و وی را به استرداد منافع ناشی از نقض قرارداد محکوم کرد؟ این پرسش، در گستره حقوق خصوصی کامن ­لا، مناقشاتی به دنبال داشته است. این پژوهش با روشی توصیفی تحلیلی، به دنبال پاسخ به این پرسش در کامن لا، حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین المللی کالا (وین ۱۹۸۰) است. نتایج این پژوهش، حاکی از این است که مسئولیت نفع­ محور در حقوق قراردادهای کامن­ لا، به ندرت مورد پذیرش دادگاه ها قرار گفته است و در تحقق آن موانعی وجود دارد که با مبانی جدید می توان تا حدی آن ها را از پیش رو برداشت. در حقوق ایران نیز با نظر به اصول و قواعد سنتی، پذیرش مسئولیت نفع محور ناشی از نقض قرارداد دشوار به نظر می­ رسد. همچنین، در کنوانسیون وین ۱۹۸۰ پذیرش مسئولیت استردادی تنها می تواند راهی برای محاسبه زیان طرف قرارداد باشد.

مسئولیت استردادی, استرداد منافع, مسئولیت نفع محور, نقض قرارداد, نقض فرصت طلبانه