رضا اسحقی - دانشجو دکترای فلسفه تطبیقی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی
علی مصباح - دانشیار و عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

تحقیق حاضر مبتنی بر دو پیش فرض است؛ یکی اینکه علوم من جمله علوم انسانی نظام مند و سیستمی اند و دیگر اینکه تاثیرگذاری دین بر علم را باید در ناحیه فلسفه علم جست وجو کرد. این تحقیق در صدد است رابطه علم و دین از نگاه علامه مصباح را با روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد فرآیندمحور مورد بررسی قرار دهد. نظام علم و عناصر و مولفه های اساسی آن به عنصر متاثر در یک سو، و مبانی دین شناسانه علامه مصباح نسبت به قلمرو و اهداف دین در حیات انسانی به عنوان عامل موثر در سوی دیگر این رابطه قرار دارد. با بررسی رابطه میان آن دو به این نتیجه می رسیم که موضوع علوم انسانی با توجه به رابطه تنگاتنگ آن با اهداف دین و در سایه اعتبار معرفتی گزاره های نقلی دینی مورد بازنگری واقع می شود.تغییر موضوع، تغییر در ساختار مسائل و قضایای علوم انسانی را به دنبال دارد. ارتباط موضوع شناسی و روش شناسی و همین طور پیچیدگی موضوع علوم انسانی باعث نیازمندی نظام علوم انسانی به گزاره های نقلی در کنار منابع غیر نقلی و تاثیرپذیری از آنها خواهد شد. همچنین با توجه به تاثیرگذاری دین بر غایات علم، گزاره های دستوری به عنوان جزئی از علوم انسانی تحت تاثیر قرار می گیرند.

علامه مصباح, علوم انسانی اسلامی, فلسفه علم, مبانی دین شناسانه, فرآیند تولید علم