هادی اکبری - Department of Sport Sciences, Faculty of Literature and Humanities, University of Zabol, Zabol, Iran.
علی عابدی - Department of Sport Sciences, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Sistan & Baluchestan, Zahedan, Iran.
محسن غفرانی - Department of Sport Sciences, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Sistan & Baluchestan, Zahedan, Iran.
محمد سیداحمدی - Department of Sport Sciences, Faculty of Humanities, Velayat University, Iranshar, Iran.

هدف هدف این مطالعه، فراتحلیل مطالعات اثربخشی فعالیت منظم بدنی بر فاکتورهای نوروتروفیک مشتق از مغز و اینترلوکین-۱۷ بیماران مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) بود. جست وجوی مقالات در پایگاه های اطلاعاتی به زبان انگلیسی در ساینس دایرکت، اسکوپوس، پابمد، وب آوساینس و به زبان فارسی در مگ ایران، مرکز طلاعات علمی جهاد دانشگاهی و ایران داک انجام شد. روش ها انتخاب مقاله بدون محدودیت زمانی تا فروردین ماه ۱۴۰۰ با کلید واژه های مولتیپل اسکلروزیس / ام اس، تمرین، فعالیت بدنی، فاکتور های التهابی و ضدالتهابی / سایتوکاین ها بود. برای دقت در انتخاب، پالایش و ارزیابی کیفیت مطالعات انجام شده از مقیاس پدرو استفاده شد. یافته ها بر اساس معیارهای ورود و خروج، ۹ مقاله از ۴۰۸ مطالعه مورد بررسی جامع قرار گرفت. از بین فاکتور های التهابی و ضد التهابی، فاکتور نوروتروفیک مشتق از مغز در ۶ مطالعه و اینترلوکین-۱۷ در ۳ مطالعه مورد بررسی فراتحلیل قرار گرفتند. جهت فرا تحلیل از نرم افزار متا آنالیز جامع استفاده شد. نتایج نشان داد فعالیت منظم بدنی باعث افزایش تفاوت بین میانگین های گروه کنترل و آزمایش در میزان سطوح فاکتورهای نوروتروفیک مشتق از مغز و اینترلوکین-۱۷ نشده است و این تمرینات نتوانسته تغییر معنی داری را در افراد مبتلا به ام اس ایجاد کند. نتیجه گیری هر چند تمرین منظم جسمانی به تنهایی نتوانست بر روی سطوح سایتوکاینی اثر بگذارد، اما احتمالا به عنوان یک گزینه قابل دسترس در کنار دارو درمانی برای بیماران ام اس مفید است، زیرا نه تنها به افزایش التهاب یا شدت بیماری منجر نمی شود، بلکه با کاهش خطر ابتلا به اختلالات ثانویه به این بیماران کمک شایانی می کند.

Physical activity, Cytokines, Interleukin-۱۷, Brain-derived neurotrophic factor, Multiple sclerosis, فعالیت جسمانی, سایتوکاین ها, اینترلوکین-۱۷, فاکتور نوروتروفیک مشتق از مغز, مولتیپل اسکلروزیس