اسیه محمودی - MSc in Business Administration, Vice President of Management and Resources Development, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran
معصومه تاجی - MSc in Financial Administration, Vice President of Management and Resources Development, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran
فهیمه عربی آیسک - BSc in Heathcare Management, Vice President of Management and Resources Development, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran

زمینه و هدف: ارزیابی عملکرد بیمارستان ها منجر به افزایش اثربخشی، کارآیی و ارتقای کیفیت خدمات ارائه شده و بهبود پاسخگویی به مشتریان می گردد. شاخص های کارآیی پرکاربردترین ابزار اندازه گیری عملکرد بیمارستان ها است. شیوع همه گیری کووید-۱۹، سیستم مراقبت های بهداشتی را در سطوح مختلف با پیامدهای مهمی بر سلامت، اقتصاد و ساختارهای اجتماعی تحت تاثیر قرار داده است. هدف پژوهش حاضر ارزیابی عملکرد بخش های بستری بیمارستان های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی بیرجند با استفاده از مدل پابن لاسو در سال های قبل و حین همه گیری کووید-۱۹ بود. روش پژوهش: مطالعه حاضر به صورت مقطعی طی سال های قبل از همه گیری کووید-۱۹ (۱۳۹۸-۱۳۹۷) و حین همه گیری کووید-۱۹ (۱۴۰۰-۱۳۹۹) انجام شد. جامعه پژوهش شامل تمام بخش های بستری بیمارستان های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی بیرجند بود. عملکرد خدمات و کارایی آن ها با استفاده از فرم جمع آوری اطلاعات گردآوری و از طریق الگوی پابن لاسو، کارایی بیمارستان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای ترسیم نمودار پابن لاسو، توصیف داده ها و بررسی روند تغییرات، از نرم افزار Excel استفاده شد، بررسی عملکرد خدمات و روند تغییرات دوره قبل و حین همه گیری کووید-۱۹ با استفاده از نرم افزار SPSS ۲۲ و آزمون آماری مقایسه زوجی (paired sample t-test) انجام شد (معنی داری در سطح ۰/۰۵ تعیین گردید). یافته ها: یافته های مطالعه حاضر در سال های قبل و حین همه گیری کووید-۱۹ نشان داد، نسبت های عملکردی درصد اشغال تخت ۲۹/۲۶درصد کاهش، متوسط اقامت بیمار ۶/۹۰ درصد افزایش و میزان گردش تخت سالیانه ۳۲/۸۰درصد کاهش داشته است. نتایج آزمون آماری مقایسه زوجی با سطح معنی داری ۰/۰۵ نشان داد در بخش های داخلی و CCU (Coronary Care Unit) برای ۳ شاخص عملکردی درصد اشغال تخت، میزان گردش تخت و متوسط اقامت بیمار ارتباط معنی داری وجود داشت و در بخش سوختگی ارتباط معنی داری وجود نداشت؛ در بررسی سایر بخش های جراحی کلیه و مجاری ادراری، جراحی گوش و حلق و بینی، ارتوپدی، روان پزشکی، اطفال، عفونی، جراحی عمومی، ICU (Intensive Care Unit) قلب باز، جراحی مغز و اعصاب و قلب و عروق، ۲ شاخص عملکردی درصد اشغال تخت و میزان گردش تخت، در بخش ICU، شاخص عملکردی درصد اشغال تخت و در بخش های نوزادان و NICU (Neonetal Intensive Care Unit)، شاخص متوسط مدت اقامت بیمار ارتباط معنی داری را نشان دادند. در بررسی کارایی بخش ها، تعداد بخش های ناحیه کارا از ۳۲/۱۴ به ۲۸/۵۷درصد و تعداد بخش های ناحیه ناکارا از ۲۵ به ۲۸/۵۷درصد تغییر یافت؛ همچنین تغییرات مثبتی در وضعیت کارایی بخش های ICU قلب باز و نوزادان و تغییرات منفی در وضعیت کارایی بخش های اطفال، داخلی، روان پزشکی و عفونی در بازه زمانی مورد نظر مشاهده شد. نتیجه گیری: با ورود همه گیری کووید-۱۹، عملکرد خدمات در شاخص های درصد اشغال تخت و میزان گردش تخت سالیانه و کارایی در بیمارستان های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی بیرجند به دلیل محدودیت در ارائه خدمات به بیماران کاهش یافت. در طی سال های مورد مطالعه، به طور میانگین کمتر از یک سوم (۳۰/۳۶درصد) بخش های بیمارستانی در ناحیه کارا و درنتیجه دارای عملکرد مطلوب بودند؛ لذا ارزیابی مستمر دوره ای برای کمک به سیاستگذاران جهت بهره برداری از منابع در دسترس با استفاده از مدل پابن لاسو و یا دیگر مدل ها پیشنهاد می گردد.

Keywords: Bed occupancy rate, Average duration of hospitalization, Bed return rate, واژه های کلیدی: درصد اشغال تخت, متوسط اقامت بیمار, میزان گردش تخت