پارسا ارباب - دکتری شهرسازی، دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
محمد مهدی عزیزی - استاد دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
اسفندیار زبردست - استاد دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

مقاله حاضر به تبیین معیارهای کلیدی فرآیند شکل­گیری هویت مکان در توسعه شهری جدید می­پردازد. به همین منظور و براساس مبانی نظری شامل نظریه ها و دیدگاه های مهم و نیز پژوهش های موردی قابل توجه و شناسایی شده در چارچوب هدف مذکور، ۸ معیار کلیدی «آشنایی و شناخت»، «خوانایی و تشخص»، «رضایت­مندی»، «خودکارآمدی»، «تعامل اجتماعی»، «تناسب محیطی»، «دلبستگی» و «خاطره انگیزی» در زمینه شکل­گیری، احراز و تشخیص هویت مکان از نقطه نظر ساکنان در توسعه شهری جدید دارای اهمیت می­باشند. بررسی و تبیین بیشتر این ۸ معیار، در مجموع به واسطه ۲۹ زیرمعیار و ۵۰ سنجه (متغیر) با استناد به انجام تحلیل عاملی تاییدی در خصوص تایید سازه های عاملی فوق به همراه روایی و پایایی در ارتباط با مطالعه موردی شامل شهرک های دهکده المپیک، چشمه، راه آهن و صدرا مورد توجه قرار گرفته است. این چنین، امکان طرح مدلی ۸ عاملی در زمینه مطالعه و سنجش هویت مکان در توسعه شهری جدید فراهم شده که در عین حال، گامی اساسی در مسیر تدوین و ارائه مدلی ساختاری در سطحی فراتر است. کفایت برازندگی این مدل اندازه­گیری (سنجش)، به واسطه شاخص های مختلف، گویای آن است که الگوی مورد توجه از نقطه نظر هماهنگی داده ها شامل ۶۳۸ نمونه مورد توجه با ساختار عاملی آن، از برازندگی قابل قبولی برخوردار است.

فرآیند شکل گیری هویت مکان, توسعه شهری جدید, معیارهای کلیدی, تحلیل عاملی تاییدی, مدل اندازه گیری (سنجش)