میترا حبیبی - استادیار گروه شهرسازی، دانشگاه هنر تهران
فرشته علی پور شجاعی - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه هنر تهران

زنان به عنوان نیمی از بهره­برداران فضاهای عمومی، حق دارندهمانندمردان از فضاهای عمومی شهری استفاده کنند.اما از آنجایی­که نوع نیازها، نحوه ادراک محیط و در نتیجه الگوهای رفتاری زنان و مردان در فضاهای عمومی، تفاوت­های معناداری دارند، لذا نادیده­انگاشتن تفاوت­ها می­تواند حضور زنان را در فضاهای عمومی محدود نماید. ایجاد فضاهای ویژه­ی بانوان با هدف رفع نیازها و کاهش محدودیت­های زنان، یکی از رویکردهای جدید برای تامین رضایت و امنیت بیشتر زنان در فضاهای شهری است. هدف پژوهش، بررسی عملکرد فضاهای عمومی ویژه­ی زنان در میزان پاسخگویی به نیازهای زنان در مقایسه با دیگر فضاهای عمومی می­باشد. بدین ­منظور معیارهای فضاهای عمومی موفق برمبنای سازگاری با نیازهای زنان، تدوین و دریک فضای عمومی ویژه بانوان (بهشت­مادران) و یک فضای عمومی همه­شمول (پارک آب ­و ­آتش) با­ بکارگیری روش تحلیل کیفی (تحلیل­محتوا) و کمی (SPSS و Excel) مورد سنجش قرارگرفته­اند. نتایج نشان می­دهد علی­رغم نقش منطقه­ای بوستان بهشت­ مادران، این بوستان در مقیاس محلی عمل کرده و به فضایی کارکردی جهت فعالیت­های ورزشی با آزادی پوشش، تقلیل یافته­است. همچنین با محدودبودن وقت زنان در انجام فعالیت­های اختیاری و اجتماعی، تداوم استفاده­ از فضاهای عمومی ویژه،­ موجب کاهش زمان حضور زنان در دیگر فضاهای عمومی و کمرنگ­شدن نقش و حضور آنان در شهر می­شود. به­نظرمی­رسد فضاهای ویژه­ی بانوان درپاسخگویی به نیازهای اجتماعی زنان با مشکل مواجه است.

فضاهای عمومی, زنان, فضاهای عمومی ویژه ی زنان, نیازهای زنان