محمد رضا متینی - مدرس دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

حیاط مرکزی بسیاری از ابنیه­ی تاریخی کشورمان در حال حاضر به­دلیل اعطای عملکردهای نوین و یا گسترش فضاهای جمعی در حیاط نمونه­های باززنده­سازی شده، با سقف­هایی سبک پوشیده شده­اند که اغلب دارای جزییاتی ضعیف، اجرایی نامناسب و منظری نازیبا هستند و به دلیل عدم امکان برچیده­شدن آسان و سریع، جایگاه و مفهوم معماری درونگرا با حیاط­های باز مرکزی را از بین برده­اند. این مقاله در ابتدا به­شکلی اجمالی سابقه­ی پوشش­های سبک در فضاهای باز و حیاط­های مرکزی بناهای کشورمان را معرفی می­کند. سپس به بررسی، آسیب­شناسی و تحلیل چند نمونه­ی داخلی و پس از آن به معرفی و بررسی چند نمونه­ی موفق بین­المللی می پردازد. سپس از بین تجارب بررسی شده جنبه­های هماهنگ با خصوصیات کالبدی و فرمی ابنیه­ی تاریخی ما با اضافه نمودن پارامترهایی تکمیل و به نمونه­هایی گسترده و متنوع­تر تعمیم داده می­شوند. این نمونه­ها به­صورت الگوهای طراحی پوشش­های سبک برای حیاط مرکزی ابنیه­ی تاریخی ایران در جداول تحلیلی ارائه می­شوند. این الگو­ها توسط تصاویری که معرف طرح کلی ساختاری و هندسی این پوشش­ها می­باشند در جداول آمده­اند. پیشنهاداتی که از تحلیل و بررسی نمونه­های داخلی به­دست می­آیند به الگوهای قابل برپایی و برچیدن پرداخته و پیشنهادات دیگر، الگوهای پوشش­های تغییرپذیر را معرفی می کنند.

پوشش های سبک, پوشش های تغییرپذیر, سقف های چادری, سقف های متحرک, حیاط بناهای تاریخی