حسن بهزادی - دانش آموخته دکتری رشته تاریخ اسلام، دانشگاه شیراز

یکی از نواحی مهم و تاثیرگذار در بسیاری از معادلات سیاسی، اجتماعی و دینی و مذهبی سرزمین ایران، ایالت کرمان است. در اغلب پژوهشهایی که در باب تاریخ این سرزمین انجام شده آنچه کمتر مورد توجه قرار گرفته است، ارائه تحلیلی جامع از آنچه که منجر به شکل گیری زمینه ها و بسترهای لازم برای قدرتنمایی برخی از مهمترین فرقه های اسلامی در این ایالت است. هدف این پژوهش در وهله نخست، بررسی زمینه های گسترش دین اسلام و فرقه های اسلامی در سرزمین کرمان است و پس از آن، به بررسی چرایی روابط مسالمت آمیز این فرقه ها و وجود نوعی از تسامح و تساهل در بین آنها پرداخته میشود. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش، روش اسنادی و کتابخانه ای است و با استفاده از شیوه توصیفی- تحلیلی به بحث در این باره اقدام میکند. یافته های این تحقیق نشان میدهد که شکل گیری فرقه های مختلف در سرزمین کرمان، تحت تاثیر شرایط اقلیمی و جغرافیایی این سرزمین مانند دوری از مرکز خلافت اسلامی و شباهت اوضاع اقلیمی ایالت کرمان با شبه جزیره عربستان است که در جذب برخی از فرقه ها در این ایالت موثر بوده است . همچنین. یافته مهم دیگر این پژوهش در باب چرایی روابط مسالمت آمیز بین گروه های مختلف دینی حاکی از آن است که میتوان روی نوع روحیه و و فلسفه کارما در سرزمین کرمان نگاه ویژهای کرد. در این صورت آشکار میشود آنچه درباره واژه کارمانیا در کتیبه داریوش آمده، چیزی جزء نام طوایف و قبایلی که منش و اعتقاد ایشان، همان کارما (کرمه) و اصالت عمل و کردار است نباشد. بویژه آنکه واژه کرمان را نیز در کتب و متون قدیم، با فتح کاف کرمان نوشتهاند، نه با کسر کاف، آن طور که امروز مینویسند و تلفظ میکنند و کرمه میثهن، یعنی میهن کرمهای تخفیف یافته و کارمانیا هم از آن انشقاق یافته است. در سرزمین کرمان ادیان و مذاهبی از مزدکی تا زروانی تا مزدکی، از خوارج تا اسماعیلیه، صوفیه و انواع فرقه های آنان و همچنین پیروان زرتشتی و مسیحی و اغلب اقلیتها در این سرزمین با هم به صورت مسالمتآمیز زندگی کردهاند، بدون آن که نشانی از ستیز و کشمکش میان این گروه ها وجود داشته باشد و همین روی است که به این سرزمین که در طول روزگار اغلب با عنوان دارالامان شناخته و معروف شده است

فرق اسلامی، کرمان، همزیستی مسالمت آمیز